Site-archief
Gastblogger Frans Jacobs: “Digitale competenties zijn een belangrijke norm voor innovatief vermogen”
Hoi Marcel,
Collega Frans Jacobs is onlangs bij TU Delft gepromoveerd met zijn proefschrift Slagvaardig met ICT, waarin ik ihkv het Visietraject Zuyd Bibliotheek ook al bloggend aandacht aan heb geschonken. Omdat ik vond dat Frans naast zijn papieren schrijfwerk ook eens digitaal zijn schrijfsels moest verspreiden 🙂 had ik hem uitgenodigd om een gastblog op 2beJAMmed te schrijven. Hij heeft zijn gastcolumn dat vandaag op SURFspace is gepubliceerd ook aangeboden als gastblog op ons blog.
OUR 2bejammed GUEST: Frans Jacobs
ICT als primus inter pares
Tijdens een bezoek aan het FotoMuseum in Antwerpen drong tot me door dat er weinig sectoren zijn waar de ontwrichtende en transformerende werking van ICT letterlijk zo zichtbaar is als in de fotografie. In de laatste tien jaar lijkt daar meer te zijn veranderd dan in de honderdtachtig jaar ervoor. Het is niet meer dan tien jaar geleden dat de meesten van ons fotorolletjes wegbrachten om een aantal dagen later afdrukken af te halen. Nieuwe spelers op de markt, die tegelijkertijd tientallen andere innovaties realiseren, doen met hun multifunctionele smartphones en software de fotorolletjes en camera’s van vroegere grote namen als Kodak en Agfa vergeten. Fotografie staat model voor alle particuliere sectoren: nieuwe toepassingen van ICT verdringen in hoog tempo vroegere processen, producten en diensten.
Als gevolg daarvan veegt digitalisering verouderde werkgelegenheid weg en creëert tegelijkertijd nieuwe. Tijdens de Europadag over ICT van het Ministerie van Economische Zaken (7 mei 2013) vertelde minister Kamp dat er in de VS sinds 2007 rond de 500.000 hoogwaardige banen zijn bijgekomen dankzij de ontwikkeling van apps voor smartphones en tablets. Eurocommissaris Kroes (Digitale Agenda) gaf aan dat tegenover elke baan die door digitalisering verdwijnt, 2,6 nieuwe ontstaan. Zij vond het een gemiste kans dat ICT niet als topsector is benoemd. ICT is volgens haar de primus inter pares, de eerste onder de gelijken, binnen de topsectoren.
Tegenwoordig is het merendeel van de innovaties in alle sectoren afhankelijk van de benutting van digitale mogelijkheden. Het vermogen tot digitalisering speelt een majeure rol voor de concurrentiepositie van bedrijven en landen en de oplossing van maatschappelijke vraagstukken. Nederland is een koploper voor ICT-infrastructuur en het gebruik van ICT door individuen, maar schiet tekort in het tot stand brengen van digitale toepassingen. Uit onderzoek blijkt dat slechts een beperkt aantal organisaties in staat is om grote voordelen met ICT te behalen. Die organisaties investeren meer in ICT, maar de belangrijkste voorwaarden voor hun succes wordt gevormd door mensen, niet door technologie. Het zijn mensen die innovaties ontwerpen waarbij ICT meer en meer het werk doet. Digitale competente medewerkers zijn in staat het potentieel van ICT tactisch en strategisch te gebruiken voor efficiëntere en effectievere processen, producten en diensten. Het denken in digitale mogelijkheden is daarbij het uitgangspunt. Digitale competenties zijn een belangrijke norm voor innovatief vermogen.
Volgens het meest recente Horizon-rapport blijft de importantie van digitale competenties stijgen in every discipline and profession. Die competenties van studenten, en -als voorwaarde daarvoor van ho-medewerkers- vormen volgens de auteurs al jaren de belangrijkste uitdaging waar het hoger onderwijs (ho) voor staat. Integratie van digitale competenties in curricula is in het voordeel van de afgestudeerden, de organisaties waar ze voor gaan werken en voor de samenleving als geheel. Dat proces brengt op zijn beurt docenten verder in de versterking van hun digitale competenties, stimuleert online samenwerking met partners en bevordert slimmere toepassing van ICT in onderwijsorganisaties. Is dat streven idealistisch en naïef, verstoken van realiteitszin? Afgaande op de stemming tijdens een workshop op de Europadag wel. Participanten vonden het nodig bypasses om het reguliere onderwijs aan te leggen door het aanbieden van cursussen aan jongeren in het weekend.
De snelle opkomst van gratis MOOC’s (massively open online courses) als nieuwe vormen van tijd- en plaatsonafhankelijk leren, geven aan dat het ho niet ontsnapt aan de ontwrichtende werking van ICT. Vrijblijvendheid over digitalisering in het onderwijs, zoals dat in grote lijnen vanaf de opkomst van computers het geval is, lijkt geen optie meer. Volgens Kroes moet ICT een standaard voorwaarde zijn voor publieke investeringen en dienen ICT-doorbraken een integraal onderdeel te vormen van beleid voor onderwijs en andere sectoren.
Een belangrijke manier om crisis en werkloosheid aan te pakken is jongeren voorzien van competenties om succesvol te zijn met digitalisering. Dat is wat mij betreft een van de urgentste uitdagingen van het onderwijs. Over tien jaar hoop ik in het nieuwe Nationaal Onderwijsmuseum in Dordrecht te ervaren dat door de overheid gefinancierde instellingen met radicale transformaties in staat zijn zichzelf opnieuw uit te vinden in en voor de gedigitaliseerde samenleving.
Frans Jacobs
Aanvullende relevante 2beJAMmed-blogberichten:
I-competenties #VisieZuydBibl
Dag Marcel,
We hebben op ons blog nog geen aandacht geschonken aan het proefschrift van Zuyd-collega Frans Jacobs: Slagvaardig met ICT. Met het oog op het Visietraject Zuyd Bibliotheek wilde ik eens kijken wat ik hieruit kon halen. Ik heb niet het hele proefschrift gelezen, maar op enkele zoektermen gescand zoals bibliotheek-informatievaardigheden-21st century skills. Ik las hierin dat ik niet moet spreken over informatievaardigheden maar over competenties omdat in de wereld van HRM en beroepsonderwijs competenties behalve vaardigheden ook bestaat uit houding en kennis. Daarom heb ik het nu over I-competenties. Want digitale comptenties zijn zeer belangrijk bij zoeken naar informatie in digitale databestanden en het verwerken van deze informatie.
Frans ontwikkelde 12 ontwerpprincipes voor leeromgevingen die bij deze tijd horen
Zowel bij de besturende als primaire processen zie ik een ondersteunende rol voor de bibliothecaris mbt het ontsluiten en beschikbaar stellen van (digitale) informatiebronnen, maar ook in het coachen van de I-competenties van de medewerkers en studenten.
Frans Jacobs stelt in zijn samenvatting:
Verlangde competenties van vooral hoger opgeleiden voor het digitale tijdperk staan bekend als 21st century skills. Dit zijn belangrijk geachte competenties voor leren, informatie, media, ICT, levensloop en carrière. In een vergelijking van diverse modellen voor 21st century skills blijkt dat digitale competenties daar de kern van vormen. De voordelen van digitale competenties zijn sociaal, economisch, civiel, cultureel, maatschappelijk en hebben betrekking op gezondheid. Risico’s bij onvoldoende digitale competenties liggen op persoonlijk vlak, gaan over veiligheid en privacy, verantwoord, ethisch en legaal gebruik, kritisch inzicht in digitale media en toenemende ongelijkheden (digital divide).
In het persbericht op de Zuydsite staat dat de hbo-student onvoldoende digitale competenties hebben. Niet alleen studenten beschikken over onvoldoende I-competenties, ook medewerkers (docenten) beschikken over ontoereikende digitale competenties, zoals in het Ctrl Alt Delete rapport van Alexander van Deursen te lezen is. Deze onderzoeker stelt dat meer geïnvesteerd moet worden in skilled servicedesks en trainingen op het gebied ict- en informatievaardigheden waarbij het elkaar helpen de meest efficiënte oplossingsmethode is. Daarom kan zo’n Learning and Teaching Centre waar Pieter Dekkers over blogde voor Zuyd zo waardevol zijn, waarbij ook Zuyd Bibliotheek van toegevoegde waarde kan zijn.
Onze collega Jack Pleumeekers heeft in zijn essay Help! De stroom valt uit ook betoogt: de aandacht voor en het ontwikkelen van digital media literacy (ofwel I-competenties ;)) is de belangrijkste kritieke uitdaging voor de komende jaren genoemd. Het Horizon Report van Educause spreekt al enige jaren over ’key skill voor elke discipline en professie’.
Faculty training still does not acknowledge the fact that digital media literacy continues its rise in importance as a key skill in every discipline andprofession. Despite the widespread agreement on the importance of digital media literacy, training in the supporting skills and techniques is rare in teacher education and non-existent in the preparation of faculty. As lecturers and professors begin to realize that they are limiting their students by not helping them to develop and use digital media literacy skills across the curriculum, the lack of formal training is being offset through professional development or informal learning, but we are far from seeing digital media literacy as a norm. This challenge is exacerbated by the fact that digital literacy is less about tools and more about thinking, and thus skills and standards based on tools and platforms have proven to be somewhat ephemeral.
Horizon Report 2013, p. 9
Tijdens de interviews van het visietraject was hoorde ik tot mijn blijdschap dat onderzoeksvaardigheden bij vele opleidingen al als leerlijn wordt aangeboden. Over de vraag of de bibliotheek als organisatie een rol moet spelen in het verzorgen van informatievaardigheden aan studenten blijkt enige discussie. Uiteraard zou iedere docent deze competentie moeten bezitten zodat zij ook deze competentie van hun studenten goed kunnen beoordelen. Geïnterviewde docenten erkennen dat zij hier wel wat ondersteuning in kunnen gebruiken, zij zien een grote meerwaarde om dit samen met de bibliothecaris op te pakken cq voor te zetten.
@danahlongley
In de missie van Zuyd staat dat we studenten opleiden tot waardevolle professionals. Zuyd Bibliotheek heeft expert-kennis op het gebied van information literacy (zie afbeelding hierboven). In samenwerking met het onderwijs kunnen bibliothecarissen hierbij een belangrijke rol vervullen.
“Bibliotheken blijven goudmijnen” schrijft Frans in zijn voorwoord van zijn dissertatie. En daarmee bedoelt hij niet alleen de collectie want hij bedankt de medewerkers 🙂
Judith
Op bezoek bij: Bibliotheek van Haagse Hogeschool #visiezuydbibl
Dag Marcel,
Enige tijd geleden heb ik eindelijk eens een bezoekje gebracht aan mijn oud-collega, tweep en vriendin Leen Liefsoens in haar ‘nieuwe’ (inmiddels al weer ruim 1 jaar) werkomgeving bij de Haagse Hogeschool. Dat was een gezellige dag 🙂
Onlangs zijn collega’s van Zuyd Bibliotheek, locatie Havikstraat waar Leen van 2004 tot 2007 heeft gewerkt, ook geweest. Monique Triepels heeft een blogbericht geschreven over dit bezoek.
OUR 2bejammed GUEST: Monique Triepels
Na veel heen- en weer gemail was het dan eindelijk zover. Een delegatie van de Bibliotheek Havikstraat, aangevuld met enkele oud collega’s toog naar het Haagse. We hadden er een afspraak met onze oud-collega Leen Liefsoens. Ze had afgelopen jaar haar master “culturele informatiewetenschap” gehaald en we konden helaas niet op haar master-party komen, vandaar dat we dit gemis nu inhaalden en dan tevens van de gelegenheid gebruik konden maken om kennis te maken met de Haagse Hogeschool Bibliotheek. Na een hartelijk welkom met een heerlijke uitgebreide lunch, begaven we ons naar het instructielokaal van de bibliotheek. Aan de hand van een schitterende prezi presentatie werden we door Leen op de hoogte gesteld van het reilen en zeilen binnen de bibliotheek van de Haagse Hogeschool.
De Haagse Hogeschool is een van 5 grote hogescholen (22.700 studenten) in Nederland en zit op één centrale locatie (3 kleinere vestigingen uitgezonderd). We waren dan ook onder de indruk van de gigantische gebouwen en de schitterende centrale hal. De bibliotheek is direct toegankelijk vanuit de centrale hal en verdeeld over twee verdiepingen. De bibliotheek valt, organisatorisch, als een aparte dienst rechtstreeks onder het CvB met Jan Companjen aan het hoofd. Er zijn in totaal 19 medewerkers. Wat meteen opviel, was dat, doordat er sprake is van één grote locatie er enorm veel winst kan worden behaald op het gebied van efficiency. Veel werkzaamheden worden centraal dus, voor alle opleidingen, uitgevoerd. Elke bibliothecaris (documentaire informatiespecialist) heeft naast zijn/haar verantwoordelijkheden voor een aantal opleidingen eigen activiteiten die voor het geheel worden uitgevoerd. Denk aan IBL, tijdschriftenbeheer, e-books, elektronische helpdesk etc., ondersteund door het administratief personeel. Er is één bibliothecaris die zich uitsluitend bezig houdt met de databanken.
Rond verschillende onderwerpen zijn werkgroepen opgericht die zich bezig houden met de website, communicatie, interne processen etc.
We waren dan ook wel behoorlijk jaloers op de efficiënte werkwijze.
De enorme omvang en de daardoor noodzakelijke centrale benadering heeft natuurlijk ook nadelen. Er is naar ons idee relatief weinig contact met het onderwijs mogelijk en de bibliotheek heeft geen taak als het gaat om onderzoek en lectoraten. Er kan maar weinig specialistisch werk voor één opleiding worden uitgevoerd. De bibliotheekinstructie (Bibits) en de instructie informatievaardigheden (Hit) zijn voor alle opleidingen gelijk en worden digitaal gegeven. De bibliothecaris geeft een korte inleiding waarna de studenten zelf aan de slag gaan. Aan het einde volgt een toets. Deze instructies worden door een extern bedrijf gemaakt in overleg met de bibliotheek. Dit is natuurlijk, hoewel heel efficiënt, een vrij starre uitvoering van de instructies. Er kunnen momenteel nog maar ca. 2 x per jaar aanpassingen worden gedaan.
Na dit theoretische gedeelte volgde nog een korte rondleiding door de bieb en trok het hele gezelschap richting Haagse binnenstad voor een afsluitende high tea 🙂
Deze foto’s heb ik gemaakt tijdens mijn bezoek
Dank je wel Monique en dank je wel Leen voor het delen.
Groet,
Judith
Interactieve workshop Informatievaardigheden @ZuydBibliotheek
Hoi Marcel,
Het blijft voor bibliothecarissen elke keer weer een uitdaging om een workshop informatievaardigheden aantrekkelijk te maken voor studenten. De bibliotheek en het zoeken van informatie wordt veelal geassocieerd met saaaaiii. Samen met de werkgroep Informatievaardigheden van Zuyd Bibliotheek zijn we aan het bekijken of door het inbrengen van game-elementen het uitdagender kan worden gemaakt voor studenten. Jij hebt onlangs het boek Let the Games Begin! aangeschaft (n.a.v. een tip van één van onze bibliothecarissen natuurlijk :)) waarin vele spelelementen voor instructies Informatievaardigheden beschreven staan. Met deze inspiratiebron moet er toch wat moois te ontwikkelen zijn!
Maar onze bibliothecarissen zitten ondertussen niet stil en bedenken ook regelmatig interactieve sessies, zoals onlangs Annerie Claus en Jill Penders. Annerie heeft als gastblogger al met ons gedeeld hoe ze Shakespeak (online stemmen in de klas) in heeft gezet bij de workshops Informatievaardigheden voor 1e jaars Hotelschoolstudenten. Voor de 4e jaars hebben ze deze tool nu ook ingezet. Annerie heeft haar ervaringen via Yammer gedeeld met haar collega’s en ik mocht het met de wereld delen 🙂
Op 18 februari hebben Jill en Annerie de projectgroepen (afstudeerders) weer op het belang van de bibliotheek mogen wijzen. Voorgaande jaren deden ze dat in één keer voor 120 studenten (petje op – petje af sessie). Nu mochten ze dat een aantal keren doen voor groepen van ca. 25 studenten. Op verzoek van de docent gaven ze nu ook een korte opfriscursus informatievaardigheden.
Opzet was als volgt: eerst een filmpje van het Paul de Leeuw cabaret:
Aanknopingspunt: iedereen hele dag op internet, met veel applicaties bezig, maar gericht zoeken is toch moeilijk.
Vervolgens werd aan de hand van een Prezi de opfriscursus aangeboden. Informatie is er in vele vormen: papier – digitaal, boeken, tijdschriften, video, geluid, digitale documenten, websites, dvd’s enz. In de Prezi is water als metafoor gebruikt. Water is er ook, net als informatie, in vele vormen: zout – zoet / vloeibaar, vast (ijs), gas (stoom) / natuurlijk, gebotteld, uit de kraan.
Voor de projectgroepen is er ook een toolbox (Netvibes) gemaakt, die hebben ze aansluitend uitgelegd.
Tenslotte zijn de Petje op – Petje af vragen omgewerkt naar Shakespeak (online stemmen) en dat gaf een leuke afsluiting.
Van studenten kregen ze naderhand erg positieve reacties. En het belangrijkste: de bieb en haar informatie wordt volop gebruikt!
Onze collega’s van Zuyd Bibliotheek zijn goed bezig hè!
Groetjes,
Judith
Verborgen schatten van Zuyd Bibliotheek
Hoi Marcel,
Kijk eens wat ik zojuist in mijn mailbox vond … dit bericht van Ankie Hoefnagels. Ik ken Ankie nog als docent van de Hotel Management School Maastricht, een grootgebruikster van de bibliotheekvoorziening :). Ze is mede-auteur van het boek Grenzeloos, een publicatie over internationale communicatie in de wereld van toerisme en gastvrijheid. Inmiddels is ze promovenda van Zuyd en doet onderzoek op het gebied cross-cultural service encounters in hotels. Als onderzoekster werkt ze uiteraard veel met bronvermelding én Endnote…
Graag wil ik het volgende bij jullie kwijt. Jullie houden vast wel van goed nieuws.
Ik heb onlangs met een groep wetenschappers uit de VS, UK en Australie een artikel geschreven voor het ‘ Journal of Service Management’. De citaties en referenties verwerkten we met het programma Endnote. Doordat verschillende auteurs aan het artikel sleutelden raakten alle citaties in de war. Tot overmaat van ramp had het journal ook nog eens author guidelines die niet in Endnote opgenomen zijn! Kortom, totale paniek en het vooruitzicht om zes pagina’s referenties handmatig in te moeten voeren. Maar wat blijkt? Zuyd heeft twee experts in huis die niet alleen alles afweten van Endnote, alle mogelijke oplossingen paraat hebben, maar ook nog eens bereid waren om een nieuwe stijl in te voeren in het programma. Ze hebben me geweldig geholpen en heel veel tijd bespaard. Hun namen? Jill Penders en Philip Willems. Wat mij betreft mogen meer mensen die onderzoek doen weten dat we zulke parels in huis hebben!
De expertise van Jill en Philip is onmisbaar voor een organisatie die onderzoek serieus neemt.
Spread the word, zou ik zeggen!Met beste groeten,
Ankie Hoefnagels
En daar werk ik aan alle plezier aan mee! Dank je wel Ankie dat je dit met ons deelt.
Tijdens het Visietraject Zuyd Bibliotheek horen we vaak dat Zuyd Bibliotheek te bescheiden is en niet op de trom slaat als ze successen behalen. Nou laat ik dat eens even voor hen doen!
Supertrots!
Judith
2 BE JAMMED 