Site-archief
Gelezen. Verslaafd aan organiseren: 8 sluipmoordenaars die veranderingen tegenhouden
Hallo Marcel,
Eigenlijk weet ik niet meer waar ik de leestip voor dit boek Verslaafd aan organiseren heb opgepikt. Het is zeker een aanrader. Het is een boek dat uitnodigt tot reflectie. Ik vond het ook herkenbaar. Soms voel je dingen, pieker je over organisatievraagstukken maar vind je de juiste woorden niet. Tjip de Jong verwoordt het helder en duidelijk.
Op ons blog hebben we al vaker gesproken over het rendementsdenken. Wat is dat toch?, dat alles (nou ja veel) in cijfers uitgedrukt moet kunnen worden. Tjilp de Jong heeft het over dwangmatig geregel, de niet-werkende of nutteloze routines. En we doen er aan mee. We houden het in stand. Waarom?
Wij zijn dus verslaafd 😦
Dat is de ongemakkelijke waarheid.
Onderbouwd met wetenschappelijke verslavingstheorieën beschrijft en definieert De Jong het begrip organisatieverslaving. De economisering en vercijfering (rendementsdenken) heeft een negatieve invloed op onze autonomie (eigen keuzes maken staat onder druk). Tevens wordt het gevoel van verbinding en saamhorigheid afgebroken. Professionele autonomie en sociale verbondenheid zijn zo belangrijk om je prettig te voelen en goed te functioneren. De balans raakt zoek dan maakt je dat kwetsbaar voor verslaving. De effecten van verslaving in organisaties zijn zichtbaar op 5 niveaus:
- prestaties lopen terug en staan onder druk
- stagnatie in leren: vernieuwingen komen niet op gang, er is geen reflectie en feedback wordt genegeerd.
- sociale schade: minder plezier in werken
- intern geweld: blaming & shaming cultuur
- fysieke klachten
De oorzaak van de verslaving is volgens Tjilp de Jong hyperkapitalisme. Verslaving roept filosofische (geen gemakkelijke) vragen rondom vier existentiële thema’s die een rol spelen in ieders leven, maar ook in ons dagelijks werk:
- tijdelijkheid van het leven
- autonomie en vrijheid van handelen
- betekenisgeving en moreel kompas
- verbinding en verbondenheid
In het tweede deel van het boek beschrijft De Jong acht vormen van verslaving, die hij sluipmoordenaars noemt. Elke vorm van verslaving is voorzien van een zelftest zodat je kunt signaleren of er sprake is van verslaving in je eigen organisatie.
- visieverslaving: de kick van koers bepalen
- machtsverslaving: de ultieme roes dat je mag vertellen wat een ander moet doen.
- probleemverslaving: waarom makkelijk doen als het moeilijk kan
- functieverslaving: je bestaansrecht op een naambordje
- tijdverslaving: ordenen en structureren van werktijd
- opstapelverslaving: steeds iets nieuws willen beginnen (maar niet afmaken)
- verantwoordingsverslaving: vertrouwen is goed, controleren is beter
- verworven-rechten-verslaving: voor wat hoort wat
In het derde deel biedt Tjilp de Jong een stappenplan met 6 manieren om te minderen en af te kicken. Acceptatie van verslaving is cruciaal, net zoals dialoog.
Niet omdat dingen moeilijk zijn durven wij niet, maar omdat we niet durven, zijn de dingen moeilijk
Seneca
Het boek is prettig leesbaar, heeft een rustige bladspiegel en verhelderende tabellen en figuren. De filosofische uitspraken bij elk hoofdstuk zijn passend. Met de registratiecode uit het boek kon je het boek 30 dagen elektronisch te lezen op het Yindo platform. Dit is echt geen aanvulling. Het is alleen mogelijk een bladwijzer toe te voegen, markeren, notities bij bepaalde teksten is allemaal niet mogelijk. Dus lees het papieren boek. Het is beschikbaar via Zuyd Bibliotheek. Ik zal ‘m snel terugbrengen 🙂
Groet,
Judith
Our loss of wisdom #TEDtalk
Ha Marcel,
Zoals elke maandagmorgen stel ik de Nieuwsflits samen waarin elke week een TEDtalk is opgenomen. Vaak word ik door Bas van de Haterd gewezen op mooie TEDtalks. Ik wilde de talk die morgen in de Nieuwsflits komt al via ons blog delen. Het gaat over de manier waarop we naar werk kijken. Een mooie en korte TED van Barry Schwartz: The way we think about work is broken. Waarom werken we? Ideeën vormen ons, zegt Schwartz. Maar
false ideas can create a circumstance that ends up making them true.
Echt een must see. Kijk die morgen maar.
Ik zag namelijk dat Schwartz nog 4 TEDtalks op zijn naam heeft staan waaronder ‘Our loss of wisdom’. Deze duurt iets langer, maar zo de moeite waard. En sluit mooi aan bij onze recente blogs tegen rendementsdenken. Barry Schwartz pleit voor meer ‘practical wisdom’ (Aristoteles) als tegenwicht tegen onze bureaucratische wereld met regels, procedures, bonussen. Deze zorgen er namelijk voor dat je stopt met nadenken. Morele wil en morele vaardigheid is wat we nodig hebben. Ondersteund met mooie voorbeelden benoemd hij de kenmerken van een ‘wijs mens’.
A wise person
- knows when and how to make the exception to every rule,
- knows how to improvise,
- knows how to use the moral skills in the service of the right aims,
- is made, not born.
Wisdom depends on experience, and not just any experience. You need the time to get to know the people that you’re serving. You need permission to be allowed to improvise, try new things, occasionally to fail and to learn from your failures. And you need to be mentored by wise teachers.
Kortom: alledaagse wijsheid, menselijke interactie, vriendelijkheid, eerlijkheid en inlevingsvermogen zijn en blijven gewoon essentieel voor ons werken, leren en leven.
En die andere 2 ga ik binnenkort eens bekijken.
Groeten,
Judith
De kracht van waarde
Ha Marcel,
Goed dat jij nog een keer in je blog van woensdag het filmpje van Educause nog eens deelde. Deze was inmiddels weer aan mijn aandacht ontsnapt, terwijl ik ‘m een half jaar geleden ook gedeeld heb 🙂 waarbij ik de vraag stelde of nu alles gemeten moet (kunnen) worden, zoals de onderwijskundige en toetsspecialisten zich in dat filmpje ook afvragen.
Mijn aversie tegen rendementsdenken zit ‘m niet zo zeer in het gebruiken van cijfers / data voor het monitoren van ontwikkelingen. Jij noemde het feedbacksysteem in gaming als goed voorbeeld van terugkoppeling. Het gebruiken van data om een beeld te geven van waar je staat in het spel/leren/leven, lijkt me prima. Mijn weerstand zit ‘m dat op basis van cijfers, die vaak op verschillende wijze geïnterpreteerd kunnen worden (dat heb ik wel geleerd van de onderzoekswereld) mensen/organisaties ‘afgerekend’ worden. Dat voelt niet fijn. Je kijkt dan niet naar de context. Dus zijn die stories inderdaad echt van waarde. Ik snap alleen niet waarom daarin een gevaar zit?
Volgens mij, en Brené Brown bevestigt dat met onderzoek, zit kracht in menselijke verbindingen (en zo ontstaan stories) en ons vermogen tot empathie. Ik zag dit mooie filmpje op haar website.
The Power of Empathy from Gobblynne on Vimeo.
Groeten,
Judith
Het gevaar van wat echt van waarde is
Ha Judith,
In je de post over onze cijferfetish in onder andere onderwijs en zorgland vraag je wat echt van waarde is. En als ik dat betrek op het onderwijs (want in je blog benoem je NSE en rendementscijfers) dan zou je zeggen “de mening van de student”, gecombineerd met “de mening van de docenten en de mening van het werkveld”.
Maar is dat zo. Of beter gevraagd hoe “meet” je dat en hoe zorg je er voor dat je niet leeft naar de waan van de dag. Hoe zorg je er voor dat je de mening van de grootste gemene deler hebt of de mening die er toe doet en die het geheel beter maakt. Hoe zorg je er voor dat je expertise gevoed wordt met de juiste informatie zonder het grote belang te vergeten of te verzanden in huis/tuin en keuken problematieken. Of gaat het juist om de huis/tuin en keuken problematieken.
Dat blijft in elke omgeving een grote vraag en aangezien we als wereld de mening van experts challengen (soms op niet gezonde wijze) wordt het lastig voor diegene die iets moet doen met die meningen. In gaming wordt gesproken over een feedbacksysteem dat je een beeld geeft waar je staat. Iedere goede game geeft je een score of een afstand of in ieder geval een beeld van hoe ver/goed/sterk/ontwikkeld je bent. Is de NSE zoveel anders? Zijn de rendementscijfers zoveel anders?
Ik denk qua intentie niet. Qua uitvoer kunnen beiden nog veel leren van games. Een druid uit Warcraft 3 vergelijken met een druid uit World of Warcraft of een druid uit het bordspel van Warcraft doe je niet, terwijl dat eigenlijk wel gebeurt als we de resultaten van NSE gaan ranken. Andere spelers, een ander spel, wellicht met dezelfde naam als rol en ongeveer een vergelijkbare omgeving, maar toch zo anders. Los van het feit dat je niet kunt spreken van een ‘echte’ score als je maar een keer per jaar speelt 😉
Op zoek dus naar een manier van meten. Ik heb eerder al eens gesproken over de Themepark app maar dat idee ligt nog steeds ‘op de plank’. En hoe en of dat gaat werken daar ben ik benieuwd naar. Maar ik zou het maar wat graag testen 😉
En als ik dan kijk naar rendementsdenken. Weet je eigenlijk is daar niet echt veel mis mee. Een klein ding maar.
- Propedeuserendement is een item dat we moeten afschaffen. De propedeuse is namelijk ook voor orientatie en selectie (kwaliteit). Willen we dat eerlijk en in het belang van de student kunnen doen dan is het spreken van rendement hier vreemd. Het eerste (de eerste twee jaar) van een studie moeten selecterend zijn, oriënterend zijn, maar vooral ook leuk zijn. Die zaken meten we momenteel bij de exit-enquêtes die gedaan worden door de decanen. Althans bij die studenten die afhaken. Je zou het ook moeten meten bij diegene die blijven.
Na de propedeuse wil ik als opleiding best bekeken worden op basis van de rendementen. En iedere student die niet binnen 4 jaar zijn HBO heeft een verhaal. Die bundel moet in te leveren zijn. Waarom vertraagd deze student en op welk van die verhalen kunnen en willen we ingrijpen. Dat zou jaarlijks moeten gebeuren. Stories to collect, stories to read, stories to learn from. We learn from the past to make a better future.
Dus stories zijn van echte waarde!
Groet Marcel
De wereld van gevaarlijke cijfers
Dag Marcel,
Zojuist deelde Dominique Sluijsmans een interessant bericht van De Correspondent ‘Hoe de cijferdictatuur het werk van leraren, agenten en artsen onmogelijk maakt’.
Op ons blog heb ik me al vaker uitgesproken tegen het rendementsdenken in het onderwijs. Nu over een paar weken de Nationale Studenten Enquête 2016 (NSE) weer start en iedereen zich weer blind gaat staren op cijfertjes, is het goed dit artikel eens te lezen.
Jesse Frederik en Sanne Blauw beschrijven de wereld van gevaarlijke cijfers. Schokkend om de verschillende voorbeelden te lezen hoe het werk van zorgprofessionals, docenten en agenten alleen maar draait om cijfers om het hoogst mogelijk rendement te behalen. Maar ten koste van wat? Wantrouwen. Frustratie. En tijdsverspilling voor het afleggen van verantwoording.
Vakmensen die beleid als nutteloos (of zelfs schadelijk) ervaren, zijn geneigd zich tegen de regels te verzetten. Hun loyaliteit ligt niet bij de politiek of bij de organisatie. Hun loyaliteit ligt bij hun vak.
Wat is echt van waarde?
Groet,
Judith
Deze dichtregel van Lucebert zag ik in de jaren 80 dagelijks toen ik met de trein naar Rotterdam Blaak reed.
Het is en blijft zo waar …
de zeer oude zingt:
er is niet meer bij weinig.
noch is er minder.
nog is onzeker wat er was.
wat wordt wordt willoos.
eerst als het is is het ernst.
het herinnert zich heilloos.
en blijft ijlings.
alles van waarde is weerloos.
wordt van aanraakbaarheid.
rijk.
en aan alles gelijk.
als het hart van de tijd.
als het hart van de tijd
2 BE JAMMED 