Hallo Marcel,

Eigenlijk weet ik niet meer waar ik de leestip voor dit boek Verslaafd aan organiseren heb opgepikt. Het is zeker een aanrader. Het is een boek dat uitnodigt tot reflectie. Ik vond het ook herkenbaar. Soms voel je dingen, pieker je over organisatievraagstukken maar vind je de juiste woorden niet. Tjip de Jong verwoordt het helder en duidelijk.

Op ons blog hebben we al vaker gesproken over het rendementsdenken. Wat is dat toch?, dat alles (nou ja veel)  in cijfers uitgedrukt moet kunnen worden. Tjilp de Jong heeft het over dwangmatig geregel, de niet-werkende of nutteloze routines. En we doen er aan mee. We houden het in stand. Waarom?

Wij zijn dus verslaafd 😦

Dat is de ongemakkelijke waarheid.

Onderbouwd met wetenschappelijke verslavingstheorieën beschrijft en definieert De Jong het begrip organisatieverslaving. De economisering en vercijfering (rendementsdenken) heeft een negatieve invloed op onze autonomie (eigen keuzes maken staat onder druk). Tevens wordt het gevoel van verbinding en saamhorigheid afgebroken. Professionele autonomie en sociale verbondenheid  zijn zo belangrijk om je prettig te voelen en goed te functioneren. De balans raakt zoek dan maakt je dat kwetsbaar voor verslaving. De effecten van verslaving in organisaties zijn zichtbaar op 5 niveaus:

1. prestaties lopen terug en staan onder druk
2. stagnatie in leren: vernieuwingen komen niet op gang, er is geen reflectie en feedback wordt genegeerd.
3. sociale schade: minder plezier in werken
4. intern geweld: blaming & shaming cultuur
5. fysieke klachten

De oorzaak van de verslaving is volgens Tjilp de Jong hyperkapitalisme. Verslaving roept filosofische (geen gemakkelijke) vragen rondom vier existentiële thema’s die een rol spelen in ieders leven, maar ook in ons dagelijks werk:

1. tijdelijkheid van het leven
2. autonomie en vrijheid van handelen
3. betekenisgeving en moreel kompas
4. verbinding en verbondenheid

In het tweede deel van het boek beschrijft De Jong acht vormen van verslaving, die hij sluipmoordenaars noemt. Elke vorm van verslaving is voorzien van een zelftest zodat je kunt signaleren of er sprake is van verslaving in je eigen organisatie.

1. visieverslaving: de kick van koers bepalen
2. machtsverslaving: de ultieme roes dat je mag vertellen wat een ander moet doen.
3. probleemverslaving: waarom makkelijk doen als het moeilijk kan
4. functieverslaving: je bestaansrecht op een naambordje
5. tijdverslaving: ordenen en structureren van werktijd
6. opstapelverslaving: steeds iets nieuws willen beginnen (maar niet afmaken)
7. verantwoordingsverslaving: vertrouwen is goed, controleren is beter
8. verworven-rechten-verslaving: voor wat hoort wat

In het derde deel biedt Tjilp de Jong een stappenplan met 6 manieren om te minderen en af te kicken. Acceptatie van verslaving is cruciaal, net zoals dialoog.

Niet omdat dingen moeilijk zijn durven wij niet, maar omdat we niet durven, zijn de dingen moeilijk
Seneca

Het boek is prettig leesbaar, heeft een rustige bladspiegel en verhelderende tabellen en figuren. De filosofische uitspraken bij elk hoofdstuk zijn passend. Met de registratiecode uit het boek kon je het boek 30 dagen elektronisch te lezen op het Yindo platform. Dit is echt geen aanvulling. Het is alleen mogelijk een bladwijzer toe te voegen, markeren, notities bij bepaalde teksten is allemaal niet mogelijk. Dus lees het papieren boek. Het is beschikbaar via Zuyd Bibliotheek. Ik zal ‘m snel terugbrengen 🙂

Groet,
Judith