Dag Marcel,

Begin december heeft Jimmy Frèrejean bij de Open Universiteit zijn proefschrift ‘Instruction for information problem solving’ verdedigd. Inmiddels is zijn proefschrift ook te downloaden.

Uit de Nederlandse samenvatting:

Het belang van informatievaardigheden als 21e-eeuwse vaardigheid wordt algemeen erkend, maar de meeste onderwijsinstellingen worstelen met het toepassen van onderwijsprincipes en ervaren problemen met de implementatie in hun curriculum (Platform Onderwijs2032, 2016; Thijs, Fisser, & van der Hoeven, 2014). Dit leidt vaak tot suboptimale instructie in korte bibliotheektrainingen die voorbijgaan aan de voordelen van een hele-taak benadering. Het integreren van informatievaardighedenonderwijs in een betekenisvolle context waarbij het gelijktijdig aangeboden wordt met domeinspecifiek onderwijs kan leiden tot dieper leren en een betere transfer (Perin, 2011; Wopereis, Brand-Gruwel, & Vermetten, 2008).

In zijn proefschrift onderzocht Frèrejean verschillende manieren om studenten (van lerarenopleiding) te ondersteunen tijdens zoeken naar en beoordelen van informatie, maar vond daarbij weinig verschillen. Zijn onderzoeksvragen:

• Wat zijn de effecten van ingebouwde taakondersteuning (aanvultaken, nadrukmanipulatie) op het aanleren van informatievaardigheden?
• Wat zijn de effecten van een voorbeelduitwerking op het aanleren van informatievaardigheden?
• Wat zijn de effecten van geïntegreerd informatievaardighedenonderwijs op het aanleren van informatievaardigheden?
• Wat zijn de algemene karakteristieken van een Informatie Problem Solving proces, en hoe voorspellen student-, query-, en broneigenschappen de selectie van relevante en betrouwbare bronnen?

Informatie Problem Solving of Informatievaardigheden werd als volgt gedefinieerd:

Wel bleek dat het gebruik van een goed ontworpen modelvoorbeeld nuttig is voor het ontwikkelen van informatievaardigheden. In zo’n voorbeeld demonstreerde een expert via video hardop pratend hoe een informatieprobleem op effectieve en efficiënte wijze kon worden opgelost. “Onderwijzers en instructieontwerpers wordt daarom aangeraden gebruik te maken van goed ontworpen voorbeelden in hun instructie.”, schrijft hij.

Ook het geïntegreerd informatievaardighedenonderwijs werd onderzocht, maar uit dat onderzoek bleken geen sterke leereffecten. De verbetering zakte een aantal weken na de training weer weg, dus oefening over een langere periode lijkt nodig. Tja, de kracht zit in de herhaling 😉

Tot slot geeft Frèrejean terecht aan:

De huidige strategieën voor het efficiënt en effectief oplossen van informatieproblemen zijn waarschijnlijk over een aantal jaren alweer achterhaald, wanneer zoekmachines doorontwikkeld zijn en talloze nieuwe tools en informatiebronnen zijn ontstaan.

en:

We moeten doorgaan met het informeren van onze onderwijzers, en hen uitrusten met de vaardigheden om informatievaardighedenonderwijs te ontwerpen en aan te bieden aan onze studenten nu en in de toekomst.

Het proefschrift sluit mooi aan bij het proces dat Zuyd Bibliotheek dit studiejaar is gestart, nl dat informatievaardigheden onderdeel van het curriculum dient te zijn. Het geven van niet contextgebonden informatievaardigheden heeft weinig leereffect. Ik heb ook jarenlang informatievaardighedenlessen verzorgd. In een introductieperiode is het zinloos. Studenten worden dan overladen met informatie. Ze hoeven dan alleen te weten dat er een fysieke en digitale bibliotheek is. Pas als het ingebed was in een opdracht hadden wij, bibliothecarissen, de aandacht van de studenten. Ze moesten weten hoe databanken werken, dat was noodzakelijk voor de opdracht die ze hadden. Just-in-time instructie!

De tip om video in te zetten en al pratende een informatieprobleem op te lossen lijkt me één waar de ‘instructional library designers’ 😉 van Zuyd Bibliotheek hun voordeel kunnen doen. En als ik me niet vergis zijn ze daar zelfs al mee bezig. Ik ben eigenlijk wel benieuwd hoe het staat met de integratie van informatievaardigheden in de curricula van Zuyd. Hoe is dat bij jullie faculteit, Marcel?

groeten,
Judith