Categorie archief: Innovatie
Personal Intelligent Assistent voor Marcel
Hoi Marcel,
Het wordt eens tijd dat ik reageer. Je hebt al 4 blogberichten geschreven over alles waar je dit studiejaar bent gestart. WOW, dat is veeel!
ADSAI
Vorige week ben ik bij jou en Jules even koffie komen drinken. Trots liet je jullie nieuwe leer- en werkruimte zien van de nieuwe opleiding ADSAI, locatie in mijn mooie Maastricht 🙂 Voor degene die niet weten waar ADSAI voor staat, dit is de opleiding Applied Data Science & Artificial Intelligence van Zuyd. Een zeer actuele opleiding. Sjiek dat je daar een bijdrage aan mag geven. Fijn om te lezen dat ethiek en integriteit een belangrijk onderdeel is van de opleiding. Je weet ik nog al ambivalent tegenover de (Gen)AI ontwikkelingen sta, het is indrukwekkend maar ook zorgwekkend. En ik weet dat er verschillende groepen AI-experts zijn, maar de macht van de Big Tech is zo enorm groot dat ik bang ben dat zij bepalen wat er gaat gebeuren. Wij kunnen alleen met wetgeving het proberen het in goede banen te leiden. Ik ben blij met de Europese AI-act.
FoLA digitaal
Sjiek dat er nu ook een digitale versie van FoLA2 bestaat. Ik heb natuurlijk een account aangemaakt 🙂 Het zou handig zijn als er een handleiding beschikbaar is zodat je het ook zelfstandig kunt gebruiken. Ik heb de leeractiviteiten gevonden, maar kreeg ze niet toegevoegd/gesleept naar de leereenheid. Mooi dat deze site drietalig is (Duits, Nederlands, Engels). Het zou tof zijn als ook de Zuyd leeractiviteiten toegevoegd kunnen worden.
Goed dat je gaat onderzoeken hoe FoLA (digitaal) een betere plek in het onderwijsontwerpproces gaat krijgen. Dat verdient het zeker! Ik zie het voor me dat je eerst het bordspel met de ontwerpers speelt, want het spelen met rollen en inzicht hebben in de populatie heeft bij de start van het ontwerpen zeker een meerwaarde. Daarna zou je (sneller) kunnen werken met de digitale versie.
Comenius
Super dat je met zoveel projecten aan de slag gaat, en ook samen met het MBO. Ik heb het gelezen, maar ook gehoord in je podcast dat je ‘gemaakt’ hebt met Google’s NotebookLM. Toevallig hoorde ik vorige week van collega Frans hierover. Hij had het nog niet uitgeprobeerd, maar zag veel potentie. En data zou veilig zijn. Bij Google? Dat is iets wat ik me dan weer afvraag. Ik snap jullie enthousiasme. Want het is toch echt wel raar hoe je met één druk op de knop je een podcast van 10 minuten kunt maken. Maar heel handig om studenten ook andere vormen van onderwijsinhoud aan te bieden.
Super fijn dat je goede samenwerking hebt met de Goethe Universiteit in Frankfurt. Koester dat. Misschien kan je ook linkjes leggen met Zuyd wat betreft Moodle. Altijd goed om van elkaar te leren, ook al maak je verschillende inrichtingskeuzes. Hoop dat het online whiteboard Hyperchalk ook geïnstalleerd mag worden op onze Moodle, maar dit zal eerst via privacy en security moeten 😉
En dan nog je DI-Lab met leuke studentprojecten. Misschien moet je hen eens de opdracht geven een PIA voor jou te maken, die heb je wel nodig, denk ik zo 🙂

PIA voor Marcel [Mogelijk gemaakt door DALL-E 3 mbv Copilot (moeten we van Zuyd gebruiken ;))]
Goed bezig, M!
Groet Judith
En dan zijn we echt gestart…
Ha Judith,
De eerste week van September voelt vaak bijna als 1 Januari. Al zijn de vakanties (al een tijdje) voorbij en al zijn we al een aantal weken in voorbereiding, zo’n eerste week voelt als een echte start. Na de sportzomer die we hebben gezien is het een beetje zoals de start van de echte wedstrijd. Niet meer trainen, niet meer voorbereiden maar gewoon gaan. Na een geweldige sportzomer, die eigenlijk met de Vuelta en de Paralympische Spelen nog bezig is, zijn we weer gestart met een nieuw schooljaar!
Een start voor mij met wederom, je kent me, 1000 dromen, 500 actieplannen, 250 goede voornemens, 125 mensen die ik nog zou willen ontmoeten het komende jaar, 32 ideeën (per dag), 4 verschllende organisaties waar ik momenteel voor werk (Zuyd-ADSAI, Zuyd-DI-Lab, TETRA-AI en DataTales), 1 Comenius project en 1 PhD-traject (ja inderdaad hij is er nog steeds).
ADSAI
Afgelopen maandag was mijn eerste kennismaking met de nieuwe studenten Applied Data Science & AI, die we namens Zuyd in Maastricht en Heerlen gaan opleiden tot nieuwe professionals voor onze mooie regio. Ongeveer 50 studenten waarvan de helft uit Nederland, en van de 50 ook 1/3e een dame. Een mix van nieuwsgierige, leergierige, avontuurlijke mensen, die we in het MECC welkom hebben geheten en waar we in Randwyck mee aan de slag gaan de komende tijd. Dit zijn de de “Big Brothers” Judith waarover je schreef. Of eigenlijk zijn dit de mensen die in staat zijn de technologie te bedenken, maken, installeren die het Big Brotherschap mogelijk maken. Juist wij, als opleiding, zullen dat slim proberen aan te pakken, juist wij gaan met deze nieuwe generatie probleemoplossers praten over ethiek, over integriteit, over wat kan en wat mag en over wat verstandig is. En weet ik hoe het zal aflopen, nee. Maar ik ben in goed gezelschap. In 2015 kwamen de grote der AI ter aarde in Puerto Rico bij elkaar en zijn gaan praten over AI in de toekomst. Tijdens die gesprekken werd het duidelijk dat er verschillende “groepen” zijn, ook onder de AI experts. Sommige gaan er van uit dat AI de wereld zal overnemen, anderen denkend dat het alleen maar goed gaat doen en dat wij mensen verstandige dingen er meer zullen blijven doen. Sommige gaan er vanuit dat AI zo autonoom wordt dat het ons voorbij streeft, zoals wij de Gorilla. Anderen houden de Human in de Loop en vertrouwen op de menselijke kracht. In 2017 is, als resultaat van samenwerkingen die gestart zijn tijdens die conferentie, de Asilomar AI-principes:
Onderzoeksproblemen
- Onderzoekdoel: Het doel van AI-onderzoek moet niet zijn om ongerichte intelligentie te creëren, maar om nuttige intelligentie te ontwikkelen.
- Onderzoeksfinanciering: Investeringen in AI moeten gepaard gaan met financiering voor onderzoek om het gunstige gebruik ervan te waarborgen, inclusief uitdagende vraagstukken op het gebied van informatica, economie, recht, ethiek en sociale studies, zoals:
- Hoe kunnen we toekomstige AI-systemen zeer robuust maken, zodat ze doen wat we willen zonder te falen of gehackt te worden?
- Hoe kunnen we onze welvaart vergroten door automatisering, terwijl we de middelen en het doel van mensen behouden?
- Hoe kunnen we ons rechtssysteem aanpassen om eerlijker en efficiënter te worden, zodat het gelijke tred houdt met AI en de risico’s beheert die ermee gepaard gaan?
- Wetenschap-beleid-koppeling: Er moet een constructieve en gezonde uitwisseling plaatsvinden tussen AI-onderzoekers en beleidsmakers.
- Onderzoekcultuur: Er moet een cultuur van samenwerking, vertrouwen en transparantie worden bevorderd onder onderzoekers en ontwikkelaars van AI.
- Wedloop vermijden: Teams die AI ontwikkelen, moeten actief samenwerken om te voorkomen dat er concessies worden gedaan aan veiligheidsnormen.
Ethiek en Waarden
- Veiligheid: AI-systemen moeten gedurende hun hele levensduur veilig en beveiligd zijn, en waar toepasbaar en haalbaar ook verifieerbaar zijn.
- Transparantie bij falen: Als een AI-systeem schade veroorzaakt, moet het mogelijk zijn om te achterhalen waarom.
- Transparantie in rechtspraak: Elke betrokkenheid van een autonoom systeem bij gerechtelijke besluitvorming moet een bevredigende uitleg kunnen geven die controleerbaar is door een bevoegde menselijke autoriteit.
- Verantwoordelijkheid: Ontwerpers en bouwers van geavanceerde AI-systemen zijn belanghebbenden in de morele implicaties van hun gebruik, misbruik en acties, met de verantwoordelijkheid en mogelijkheid om die implicaties vorm te geven.
- Waardenafstemming: Hoog-autonome AI-systemen moeten zo worden ontworpen dat hun doelen en gedrag gedurende hun werking gegarandeerd in overeenstemming zijn met menselijke waarden.
- Menselijke waarden: AI-systemen moeten worden ontworpen en geëxploiteerd op een manier die in overeenstemming is met idealen van menselijke waardigheid, rechten, vrijheden en culturele diversiteit.
- Persoonlijke privacy: Mensen moeten het recht hebben om toegang te hebben tot, te beheren en controle uit te oefenen over de gegevens die ze genereren, gezien het vermogen van AI-systemen om die gegevens te analyseren en te gebruiken.
- Vrijheid en privacy: De toepassing van AI op persoonlijke gegevens mag de werkelijke of waargenomen vrijheid van mensen niet onredelijk beperken.
- Gedeeld voordeel: AI-technologieën moeten zoveel mogelijk mensen ten goede komen en hen versterken.
- Gedeelde welvaart: De economische welvaart die door AI wordt gecreëerd, moet breed worden gedeeld om de hele mensheid ten goede te komen.
- Menselijke controle: Mensen moeten kunnen kiezen hoe en of ze beslissingen aan AI-systemen delegeren, om menselijk gekozen doelen te bereiken.
- Niet-ondermijning: De macht die voortvloeit uit de controle over zeer geavanceerde AI-systemen moet de sociale en civiele processen respecteren en verbeteren, in plaats van te ondermijnen, die essentieel zijn voor de gezondheid van de samenleving.
- AI-wapenwedloop: Een wapenwedloop in dodelijke autonome wapens moet worden vermeden.
Langetermijnkwesties
- Voorzichtigheid met capaciteiten: Aangezien er geen consensus is, moeten we sterke aannames over de bovenlimieten van toekomstige AI-capaciteiten vermijden.
- Belang: Geavanceerde AI kan een diepgaande verandering betekenen in de geschiedenis van het leven op aarde en moet met de nodige zorg en middelen worden gepland en beheerd.
- Risico’s: De risico’s die AI-systemen met zich meebrengen, vooral catastrofale of existentiële risico’s, moeten worden onderworpen aan plannen en maatregelen die overeenkomen met hun verwachte impact.
- Recursieve zelfverbetering: AI-systemen die zijn ontworpen om zichzelf recursief te verbeteren of zichzelf op een manier te reproduceren die kan leiden tot een snelle toename in kwaliteit of kwantiteit, moeten worden onderworpen aan strikte veiligheids- en controlemaatregelen.
- Algemeen belang: Superintelligentie mag alleen worden ontwikkeld in dienst van breed gedeelde ethische idealen en ten behoeve van de gehele mensheid, in plaats van ten gunste van één staat of organisatie.
Deze principes zijn opgesteld om ervoor te zorgen dat AI-technologieën op een verantwoorde manier worden ontwikkeld, waarbij zowel het enorme potentieel als de risico’s in acht worden genomen. En hoe het afloopt. Mijn AI zal er wel over bloggen in de komende jaren… Of instagrammen….
DI-Lab
Naast een nieuwe opleiding in Maastricht, was deze week ook de start voor een nieuwe uitdaging in Heerlen. Ik ben al een tijdje bezig om namens het Lectoraat Data Intelligence alle student-gerelateerde projecten op de Brightlands Smart Service Campus uit te voeren in het zogenoemde Data Intelligence-Lab. Dit schooljaar gaan we proberen het DI-Lab een stap volwassener te maken. De link naar HBO-ICT was altijd al sterk, maar in het afgelopen jaar hebben we de link naar VISTA en zelfs Gilde (MBO’s uit de regio) versterkt. Hierdoor heb ik op de werkvloer van het DI-Lab HBO studenten AD studenten MBO studenten die werken aan innovatieve projecten vanuit het bedrijfsleven, waarbij wij als lectoraat meekijken en meehelpen vanuit onderzoeks- of innovatiegebied. Dit zijn dus HBO-ICT en AD-ICT studenten en Software Developers vanuit VISTA en Gilde. Vanaf dit jaar gaan we dat ook veel duidelijker doen voor de opleidingen ADSAI en Technische Bedrijfskunde (TBK) en hebben we een grotere variëteit aan opleidingsinhoud door ook CMD stagairs in te zetten (dat deden we sporadisch al), maar ook MBO Media en Vormgeving studenten in te zetten. De eerste connecties naar de UM en OU zijn gelegd om ook die studenten aan boord te krijgen en zo een werkvloer van innovatie te creëren waarbij iedere student met welke achtergrond dan ook van en met elkaar leert en innoveert. Iedere student met innovatieve ideeën rondom AI is welkom om mee te leren en te innoveren.
Comenius
En mijn Comenius Beurs Project is nu ook begonnen. Althans zo voelt het. De officiële startdatum was al iets eerder en de eerste voorbereidingen ben ik ook al gestart, maar met de start van het nieuwe schooljaar zijn ook de eerste projecten gestart. Hier in het kort een overzicht van de zaken die deze week hebben of gaan plaatsvinden/starten rondom Comenius.
Start Minor Project Continual Learning Personal Intelligent Assistent.
In dit minor AI Project gaan studenten kijken hoe ze Continual Learning (het leren door algoritmes op basis van kleine datasets) kunnen implementeren in de infrastructuur van de Persoonlijke Intelligente Assistent (tafka StudyBuddy). Dit zodat we een data ecosysteem kunnen ontwikkelen (idee van Eddy van den Aker) waarbij de data dicht bij de eigenaar blijft en gebruikt kan worden door de instelling op moment dat de eigenaar daar toestemming voor geeft. Het leren van kleine datasets is daarin superrelevant en voor ons ook een interessant onderzoeksgebied.
MBO Gilde stage – Moodle connections to Hyperchalk en Concept Mapping Tool
Een MBO stagair van Gilde opleidingen uit Roermond (Jesper) gaat voor me kijken hoe we verder zouden kunnen ontwikkelen op Moodle en een verbinding leggen naar de in Frankfurt ontwikkelde integraties naar Hyperchalk (een collaboratieve omgeving met learning analytics support en een Concept Mapping Tool (ook ondersteund met learning analytics).
Engineering stage – Robotic Personal Assistent
Binnen Comenius mag een Engineering stagair me helpen met de Persoonlijke Intelligente Assistent in Robot vorm. Of het nu de robot is die op dje desktop naast je laptop staat of dat het de robot is die door de gangen van het schoolgebouw gaat. Beide varianten worden verder uitgewerkt (Desktop) en opgepakt (gebouw).
MBO Vista stage – Avatar Personal Assistent
Naast een “uiting” van de Persoonlijke Assistent in de vorm van een Robot gaan we ook kijken of een Avatar op het scherm of in AR/VR een ander effect heeft op studenten. Een MBO student, Tygo, is deze week gestart met zijn project om dit op te pakken
1e kennismakingbijeenkomst Comenius Netwerk
Maar betreffende het Comenius Netwerk heb ik een eerste kennismakingsbijeenkomst gehad met meer dan 60 nieuwe en al aanwezige leden van het netwerk van innovatoren in het onderwijs in Nederland. Goed om te zien dat MBO, HBO en WO hier samen komen om te delen. In mijn subgroepje om kennis te maken waren veel Comenius projecten rondom inclusie en stak ik er een beetje uit gezien mijn toch wat technische insteek. Maar er zijn mooie verbindingen te maken. Ik moet wel nog even kijken waar mijn plaatsje precies is. Wat ik me wel afvraag is waarom dat we in al die jaren dat we via SURF bezig zijn geweest met het vergaren en delen van kennis rondom de verschillende onderwerpen waar we met Zuyd bezig waren we zo weinig verbindingen hebben gezien naar Comenius. Ligt dat aan mij? Het kan goed zijn dat ik het niet gezien heb, maar dat het er wel was, maar het kan ook zijn dat ik dit netwerk gemist heb. Dit was nog slechts de kennismaking maar voor mij de reden om deze blogpost te schrijven en te laten zien waar ik in mijn Comenius mee begin (naast de andere start items van deze week).
Nu zijn we echt gestart!
Groet Marcel
AI in het hoger onderwijs
Ha Marcel,
Misschien heb je het blog van Wilfred Rubens gelezen over Stand van zaken artificiële intelligentie in het hoger onderwijs. Misschien ook niet. Daarom deze attendering. Ik weet dat jullie met het lectoraat Data Intelligence experimenteren, onderzoekend nieuwsgierig zijn naar de mogelijkheden van AI in het onderwijs. En jij als kennistechnoloog in het bijzonder. Dan is het rapport waarover Wilfred blogde interessante leesvoer.
Jisc (je weet wel de Britse SURF) heeft een rapport gepubliceerd: AI in tertiary education: A summary of the current state of play. Ze beschrijven wat AI is en hoe dat in het hoger onderwijs ingezet kan worden, voorzien van een aantal mooie voorbeelden. Uiteraard is er ook aandacht voor de ethische aspecten. Wilfred vond het een goed rapport. Ik heb alleen zijn samenvatting gelezen 🙂
De grafiek van ‘AI maturity‘ vond ik verhelderend.

Net zoals de illustratie waarvoor je AI in het onderwijs kunt inzetten.
Tot vrijdag op het ZuydEvent. Ik ben erg benieuwd naar jullie presentatie over AI in het onderwijs 🙂
Groet,
Judith
Futures Literacy
Hi Marcel,
Dank voor je blog en het delen! Altijd zo fijn om hetgeen waar je zo enthousiast over bent ook mag delen met geïnteresseerden buiten je organisatie. Leeratelier 🙂 leuke initiatief. Nav dit blog over learning analytics, je blog over AI, trouwens alles wat je hier ooit gepubliceerd hebt, is je drijfveer dromen over de toekomst.
Toevallig kwam ik (serendipity 🙂 ) via een bericht van WAAG de term ‘futures litercy’ tegen. Ik kende de term nog niet. Jij? Ik ken wel informatien literacy, digital literacy maar nooit gehoord van futures literacy. Dus even verder zoeken en ik kwam al snel uit bij Loes Damhof van Hanzehogeschool die met behulp van een Comeniusbeurs een onderwijsprogramma Futures Literacy opzette dat de hogeschool een UNESCO leerstoel opleverde.
Wat is futures literacy
Het gedachtegoed van Futures Literacy is ontstaan bij UNESCO. Het is een manier waarop we ons beeld van de toekomst gebruiken om anders naar het heden te kijken en om zo de wereld van nu te innoveren. Je kunt dit ook prima gebruiken om naar de toekomst van het onderwijs te kijken en helpen bij veranderingen.
Ik vertelde je al eerder over het initiatief van een Zuyd Innovatielab. Hoe geweldig zou het zijn om daar ook iets van een trainingsprogramma Futures Literary Knowlabs aan te koppelen.
Dus blijven dromen over de toekomst om zo het heden te veranderen!
Groet,
Judith
Meer lezen over Futures Literacy
- Futures literacy: de toekomst bestaat niet (2019)
- Een onzekere toekomst omarmen (2018)
- Futures Literacy, website Unesco
- Futures Literacy at Hanze University
Uitgelichte afbeelding van Gerd Altmann via Pixabay
ICT-docentprofessionalisering #versnellingsplan
Hallo Marcel,
Alle informatie rondom de Versnellingsagenda Onderwijsinnovatie met ICT van SURF, Vereniging Hogescholen en VSNU is te vinden op de nieuwe website versnellingsplan.nl. Zo ook de updates uit de zones. Even ter reminder, dat zijn deze acht:
- Faciliteren en professionaliseren van docenten (zorgen voor randvoorwaarden om docenten de ruimte te bieden om hun onderwijs te vernieuwen)
- Aansluiting op de arbeidsmarkt verbeteren (verbeteren van domeinspecifieke digitale vaardigheden van de afgestudeerden)
- Flexibilisering van het onderwijs (noodzaak van standaardiseren alvorens te flexibiliseren)
- Naar digitale (open) leermiddelen (stimuleren van publiceren onder een open licentie en de toegankelijkheid verbeteren)
- Veilig en betrouwbaar benutten van studiedata (bewaren en analyseren van studentdata met aandacht privacy en security)
- Evidence-based onderwijsinnovatie met ict (bundeling van onderzoekscapaciteit naar onderwijsinnovatie met ict)
- Samenwerking met EdTech (benutten innovatiekracht van leveranciers en startups)
- Gezamenlijk koersen op versnelling (bestuurlijke afstemming, ofwel het strategische gesprek)
Faciliteren en professionaliseren van docenten
Zelf ben ik bijzonder geïnteresseerd in de zone over ICT-docentprofessionalisering. Helaas kan ik niet naar hun sessie op de SURF Onderwijsdagen omdat we dan zelf bezig zijn met de ‘Fellowship of the Learning‘ 🙂
Maar er is al een folder over de vijf thema’s waar deze zone mee aan de slag is gegaan.
De zone Docentprofessionalisering werkt aan vijf thema’s:
- Integrale aanpak van facilitering en professionalisering van docenten
een instrument wordt ontwikkeld om instellingen op het gebied van onderwijsinnovatie met ICT in beweging te krijgen op het gebied van visie en beleid, leiderschap, professionalisering en inforastructuur - sectorbrede verankering van onderwijsinnovatie met ICT
verkenning op sectorniveau (VSNU en VH) naar de mogelijkheden ICT integraal onderdeel te maken van zowel de basiskwalificaties als de bijbehorende scholingstrajecten - bouwstenen voor effectieve docentprofessionalisering
begin 2020 publiceert de zone een overzicht van bouwstenen waarmee instellingen hun huidig professionaliseringsaanbod tegen het licht kunnen houden. De bouwstenen zijn onderverdeeld in 3 categorieën: (a) Waartoe professionaliseer je: wat is je visie op onderwijsinnovatie met ICT? (b) Hoe organiseer, faciliteer en ondersteun je docentprofessionalisering? (c) Welke vormen/inhouden kent het professionaliseringsaanbod? - goede voorbeelden van onderwijsinnovatie met ICT
er wordt gewerkt aan een intuïtieve online omgeving waar docenten hun voorbeelden kunnen delen en gebruiken - proeftuinen voor professionalisering
de leden van de zone gaan in professionele leergemeenschappen ook aan de slag met onderwijsinnovatie met ICT, digitale peerfeedback is de eerste innovatie.
Mooie thema’s waar ik op kleine schaal binnen Zuyd ook aandacht voor heb/vraag. De thema’s sluiten goed aan bij het Adviesrapport Docentprofessionalisering bij implementatie Blended Learning van Evelien van Limbeek Ik ben erg benieuwd naar hun producten, en zal ze uiteraard tzt binnen Zuyd verspreiden.
Tot morgen in de trein op weg naar de Bossche Bollen 🙂
Judith




