Hi M!

In mijn blogpost over de congresdag HO|MBO heb ik al aangegeven dat als je keuzes moet maken dat je dan ook wat mist. Het is niet anders. SURF heeft op het innovatieblog per themalijn de belangrijkste ontwikkelingen, sessies en publicaties op een rij gezet. Handig!

• Lees het blog over de themalijn learning analytics
• Lees het blog over de themalijn nieuwe technologieën
• Lees het blog over de themalijn blended en online onderwijs
• Lees het blog over de themalijn digitaal toetsen
• Lees het blog over de themalijn onderwijs op maat
• Lees het blog over de themalijn digitaal leermateriaal

Ik had graag een sessie over nieuwe technologie willen volgen, maar deze was helaas vol. En eigenlijk heb ik te weinig tijd genomen om de stands te bezoeken. Want er was volop te beleven op het gebied van VR en Lego mindstorms. Harry Vaessen heeft de Microsoft’s Hololens opgehad. Hij vond het geweldig! Nog een beetje kostbaar voor een onderwijsinstelling, maar het komt er aan.

https://youtu.be/aThCr0PsyuA

In de blogs van Wilfred Rubens en Frans Roovers las ik over discussies learning analytics en open badges (die natuurlijk binnenkort edublocks worden 🙂 ) Interessant maar gemist.

Nog een beetje door de presentaties op Slideshare klikkend (tip voor de organisatie: koppel de presentatie ook aan het programma. Zoeken op slideshare is onbegonnen werk.) zie ik mooie voorbeelden van Blended Learning en herkenbare projecten rondom docentprofessionalisering.

De principes uit de presentatie Digitale Wijk van Hogeschool Leiden (blog Frans) wil ik ook op ons blog even archiveren

Tijdens de congresdag HO|MBO heb ik een tiental Zuyd collega’s zien rondlopen. In verband met het verzoek om actief kennis te delen, heb ik hen gevraagd wat zij meenamen van de OWD. Dit wordt dinsdag via de Nieuwsflits van het I-team gedeeld.

Groeten,
Judith

Zie ook mijn andere OWD2016 blogs

• de preconferentie over de digitale leeromgeving
• de OWDdag, congresdag HO en MBO

Hoi Marcel,

De 2e OWD-dag was de congresdag voor middelbaar beroeps- en hoger onderwijs. Deze dag was opgezet rondom themalijnen zijn: digitaal leermateriaal, onderwijs op maat, learning analytics, blended en online onderwijs, digitaal toetsen en nieuwe technologieën.

De dag begon met de uitreiking van de SURF Onderwijsawards die dit jaar voor het eerst uitgereikt werden. Een bestuurder, een docent en een onderwijsprofessional die als change makers het onderwijs vernieuwen met inzet van ict werden in het zonnetje gezet. En hoewel ze alle drie (docent Farshida Zafar van Erasmus Universiteit; Jan Haarhuis van Universiteit Utrecht; Anka Mulder, TU Delft) het verdienen om deze prijs te winnen, vond ik het jammer dat er alleen winnaars waren uit de universitaire wereld. Waar zijn de change makers uit HBO en MBO?

Sessie: Hoe geef je invulling aan onderwijs op maat?

Christien Bok van SURF presenteerde tijdens de OWD de whitepaper Onderwijs op maat anno 2016.

In veel visiedocumenten komen termen als Flexibilisering en Personalisering voor. Hoe geef je handen en voeten aan de student meer centraal stellen dan het curriculum. Het operationaliseren van deze ambitie is ingewikkeld. Daarnaast is er ook nog al wat spraakverwarring over deze buzzwoorden. Als we het onderwijs flexibeler wordt dan alles beter? Zijn we wel toe aan:

• studenten die hun eigen opleiding samenstellen;
• uitgaan van leeruitkomst in plaat van studielast;
• diploma’s die niet meer per se van een instelling zijn;
• het onderwijs online beschikbaar stellen;
• verschillende niveaus en methoden aanbieden?

Het zijn vraagstukken waar we bij Zuyd ook mee worstelen. Wat is studeerbaar, doceerbaar en organiseerbaar onderwijs? Welke waarde hechten wij aan een academische gemeenschap? Is flexibel leren niet te veel gericht op individueel leren? Moeten we niet meer inzetten op leren met anderen?
We zijn zelf ook met flexibel onderwijstrajecten bezig. Het valt niet mee om te experimenteren met de winkel open. Toch moeten we blijven praten, denken en proberen. Maar voor kiezen! Waar staat het schuifje in onderstaand model voor Zuyd? En waar willen we naar toe?

Uit de gesprekken op basis waarvan dit whitepaper is samengesteld blijkt dat er vele kleine initiatieven zijn, maar weinig instellingsbreed. En veelal zijn deze initiatieven binnen de instellingen niet bekend, zoals dat ook in de volgende sessie benoemd werd.

Sessie: Onderwijs op maat? Dat kan bij ons niet!

Ja, van mbo-scholen kunnen wij hbo ook veel leren. Aan de hand van de publicatie Dat kan bij ons niet wel! besprak Frans Schouwenburg van Kennisnet inspirerende voorbeelden van onderwijs op maat binnen het mbo. Mooie initiatieven om het bedrijfsleven meer te betrekken, uitval te voorkomen, in te spelen op technologische ontwikkelingen.

Hoe?
– onderwijslogistiek uitwerken, onderwijscatalogus centraal
– nieuwe didactische werkvormen volgens 4c/id
– beroepsleven in de school halen en andersom
– netwerksamenleving introduceren – je kunt niet eigenstandig meer opereren in onze samenleving. Je hebt altijd anderen nodig.
– internationaliseren
– studenten aan het roer

En, zei Schouwenburg:”flexibelisering onderwijs leidt aan de achterkant tot standaardisering systemen” en “als studenten niet in het systeem passen, is het geen reden voor uitval, maar om het systeem aan te passen”

De initiatieven laten zien dat onderwijs op maat wel kan. Het levert enorm tevreden trotse studenten, docenten en bedrijven op. Maar ook spanning tussen kosten van intensieve begeleiding en kwaliteit van onderwijs. Dit soort initiatieven zijn tijdrovend, kostbaar en technisch niet volmaakt. Wil je vernieuwen dan moet je consequent zijn en dan doorpakken. Opvallend vond Schouwenburg dat er zo weinig bij elkaar in de keuken gekeken, dat er op het gebied van vernieuwing zo weinig samenwerking is.

Mmmmm …herkenbaar.

Daarna was het rennen naar de grote zaal want de onderwijsminister was er!

De minister: Onderwijs op maat met open digitaal leermateriaal

Minister Jet Bussemaker kondigde een nieuwe ronde van de Stimuleringsregeling Open en online onderwijs aan. Wat volgde was een warm pleidooi voor open onderwijs en onderzoek. Ze erkende dat dit voor docenten niet altijd gemakkelijk is. Open je leermateriaal delen, voortbouwen op het werk van anderen betekent een drempel over, jezelf kwetsbaar opstellen. Bussemaker stelde het ‘not invented here syndroom’ tegenover ‘standing on the shoulders of giants’.

Daarna volgde een rondetafelgesprek tussen Bussemaker en twee bestuurders, twee studenten en twee docenten waaronder lector Robert Schuwer. Men sprak over drempels die docenten ervaren. Volgens Robert wordt in het HBO wel leermateriaal gedeeld maar voornamelijk in het informele circuit (gunfactor, voorwathoortwat). Auteursrecht wordt als zeer complex ervaren, ondersteuning (docenten ontzorgen) is daarbij erg belangrijk. Het wordt wel eens tijd voor open en online onderwijs, was de conclusie van het gesprek. Het is 2016! Open digitaal leermateriaal hoort heel normaal te zijn.

Robert Schuwer (Fontys) en Martijn Ouwehand (TU Delft) van de Special Interest Group Open Education van SURF hebben een toolkit Open Onderwijs samengesteld die ook tijdens deze dag werd gepresenteerd. Op ons MOOCZI-blog heb ik deze toolkit al gedeeld. Je kent mijn ‘heilig geloof’ in open onderwijs en onderzoek, Marcel. Ik zou aan onze docenten van Zuyd willen vragen: wat hebben jullie nodig om hun digitaal leermateriaal open te delen? Misschien toch eens zo’n workshop organiseren?

Het was lastig kiezen tussen zoveel interessante sessies. Mijn collega’s I-adviseurs (Harry, Frans en Didi) en ik hadden onderling wel een beetje afgestemd. Didi heeft de themalijn ‘digitaal toetsen’ gevolgd, ik uiteindelijk het thema ‘onderwijs op maat’. Ik had wel andere sessies op mijn programma, maar sommige waren zo overvol …

Sessie:Het inrichten van learning spaces voor de toekomst

Marij Veugelers (UvA) verzorgde de inleiding over het belang ‘redesigning learning spaces’ en de lessons learned. Lopend langs de posters van Universiteit van Amsterdam, Wageningen University & Research, de Universiteit Twente en de Universiteit van Leiden werd met ons gedeeld welke learning spaces zij voor de toekomst ingericht hebben. Hier kwam naar voren dat vaak onderwijskundige ondersteuning onderschat wordt bij de inrichting van learning spaces. Bij UTwente is de Classroom of the Future geïntroduceerd. Een hele flexibele ruimte met verrijdbare en beschrijfbare wanden. De Universiteit Leiden biedt ongeveer vergelijkbare faciliteiten. ICLON biedt docenten tips bij lesgeven in een Active Learning Classroom over werkvormen, (de afleiding van) technologie, groepswerk. WUR had een game ontworpen waarbij je een gebouw kunt ontwerpen. Leuk gemaakt, het had het gesprek over onderwijs op gang gezet. Eerlijk gezegd vraag ik me af of het zinvol is om het te gebruiken bij ontwerpen van een onderwijsgebouw. Er gaan zoveel jaren overheen eer het gebouw staat. Dat zie je nu wel bij onze locatie Ligne. Ik denk wel dat het een goed middel kan zijn om nog eens met verschillende gremia dit spel te spelen mbt inrichting van de lokalen.

Sessie: “Heb je genoeg geleerd vandaag?” – de kwaliteitscyclus

Dit was echt een leuke sessie. Zo simpel en zo effectief. ROC Leiden zat in zwaar weer, dat was de aanleiding voor deze kwaliteitsinpuls. In de 1e week van een blok wordt aan het eind van elke lesdag in week 1 aan de studenten gevraagd:

1. heb je genoeg geleerd vandaag?
2. welk cijfer geef je voor hoeveel je geleerd hebt vandaag?
3. wat kunnen we doen om het cijfer omhoog te krijgen?

De vragen worden per opleiding verzameld om anonimiteit zoveel mogelijk te waarborgen. In de terugkoppeling naar de teams worden de tips (vraag 3) zoveel mogelijk geanonimiseerd (handwerk). Op basis van de respons moeten de team acties benoemen, deze worden in week 3 teruggekoppeld naar de studenten. In week 6 worden dezelfde vragen gesteld. Alleen vraag 3 wordt vervangen door: ‘merk je dat er iets met je tips is gedaan?’

Hoewel niet alle teams stonden te juichen bij deze aanpak en er ook scepsis was/is, is wel het gesprek over goed onderwijs op gang gekomen. Wat ik ontzettend stoer vind, is dat alle informatie (met uitzondering van de tips) open gedeeld worden op de website hebjegenoeggeleerdvandaag.nl.

Zie hier de presentatie van Herman Post. Hij attendeerde ons nog op de publicatie van de Onderwijsraad: Een ander perspectief op professionele ruimte in het onderwijs: versterk vermogen om te handelen vanuit het team.

Keynote: how do we find the time to innovate?

Druk, druk, druk. Wie het niet druk heeft, lijkt niet meer mee te tellen. Drukte lijkt wel een competitie te worden. De Britse bedrijfspsycholoog en schrijver van het boek ‘Busy’ Tony Crabbe hield ons een spiegel voor. We leggen onszelf een grote druk op: werk, media, verslavende mobile devices. Timemanagement is niet het antwoord maar attention management. Focus! Focus! Focus! Doe niet alles. Durf niets te doen (daar is t ie weer). Ontwikkel een routine om kleine veranderingen in jezelf te bewerkstelligen. Denk meer als een surfer. Ga mee op de golven, jouw golf. Een surfer pakt ze ook niet allemaal. Kies je eigen golf!

Met aardige intermezzo’s – opdrachten die je met je buurman/-vrouw uit moest voeren-, werden we (nogmaals) bewust dat multitasken echt niet gaat.

Terugkoppeling

Het congres werd geopend door Ruud Veltenaar, een filosoof-trendwatcher. Deze dag werd afgesloten door stand-up filosoof Laura van Dolron. We krijgen wat food-for-thought mee van de OWD.

Laura is sceptisch over neutrale woorden die een positieve lading krijgen zoals innovatie, transformatie, flexibiliteit. Ze houdt meer van mooie woorden als rust, waardigheid, liefde, troost.
Verder vindt ze dat we studenten of docenten niet centraal moeten stellen. Je moet lerenden met rust laten. Stel je lesstof en inspiratie centraal. Stel de wereld centraal. Ga voor meer collectiviteit en gemeenschapszin!

Het was een mooie romantische kwetsbare bespiegeling aan het eind van deze congresdag.

Groet, Judith

Zie ook mijn andere OWD2016 blogs

• de preconferentie over de digitale leeromgeving
• wat ik gemist heb tijdens deze Onderwijsdagen (je kunt niet alles volgen)

Hi Marcel,
Uiteraard was ik weer present op Dé Onderwijsdagen, hét congres voor onderwijs en ict. Eén van mijn nieuwe collega’s van de Dienst O&O vroeg mij om de kennis die ik hier opdoe actief te delen. Ja ze kennen misschien nog niet zo goed 😉 Ik doe dat zoals elk jaar met alle plezier! Nu wel een beetje later dan gepland …

De OWD zijn voor mij in eerste instantie een meet & greet met oude en nieuwe bekenden. Ik begon mijn dag met een treindate met een dierbare oude bekende Bert Frissen, inmiddels van ICTOreflect (ff reclame maken). Om vervolgens in het WTC te Rotterdam ook even bij te praten met de jongens van FeedbackFruits over onze pilot.
Het congres startte met een preconferentie over de digitale leeromgeving (DLO).

Keynote: beter, mooier en leuker onderwijs met de digitale leeromgeving

De keynote werd verzorgd door Ruud Veltenaar filosoof en trendwatcher. Een ‘inspirator van vooruitgang’ staat op zijn website. Gaat onze wereld de komende 10 jaar radicaal veranderen? Zo’n 25% dacht maar van wel …. Hij had wel wat voorbeelden ….

• onderwijs geven met de docent als hologram. 176.000 studenten een ingewikkelde business case voorleggen. Zoek in groepen van 25 studenten de oplossing met beschikking over alle mogelijke kennisbronnen (content, data, mensen). Met als opdracht: deel binnen 2,5 uur de resultaten. Alle interactie gebeurt online. Computers verdelen de groepen, zorgen voor connectie en selecteren de beste oplossingen. Radicaal? Dit gebeurt al bij MIT.
• Brain to computer communication. Hersenen kunnen nu al computers aansturen (denk maar eens aan slimme protheses). Kurzweil heeft het ook al over nanorobotjes in ons brein. Wat als computers het denkproces van chirurgen kunnen registreren? En al die data wordt bijeengebracht in een robot. Door wie wil jij dan worden geopereerd? Door een mens of door zo’n slimme robot?
  Ken jij IBM Watson? Ontwikkelingen op dit gebied gaan zo snel.

Veltenaar schetste ons een wereld waarin we over 10 jaar een chip van het brein van 1 mens extra in onze smartphone kunnen toevoegen (btw … zouden we dan nog wel smartphones hebben? 😉 )

“Dit zijn studenten! Dat zie je toch zo?”

Wat betekent dit allemaal voor het onderwijs? En als je dan ook nog rekening moet houden met de stijgende levensverwachting. Dan zou het hoger onderwijs onderwijs aan moeten gaan bieden aan 18-118 jarigen! In onze zelfredzame samenleving kunnen we niet alles alleen, we hebben elkaar nodig. Onderwijs dient toekomst- en mensgericht te zijn, moet de brug bouwen tussen de innerlijke wereld en de buitenwereld, zo bepleit Veltenaar.
Internet of things, disintermediatie (diensten zonder tussenpersonen), gamificatie, brain-to-computer communcatie, dat gaat het onderwijs de komende 10 jaar veranderen. “Is dit radicaal? Het is wel een dingetje” 😉 volgens Veltenaar.

Het heeft geen zin om te transformeren, zei Veltenaar. Laat het huidige onderwijs maar voor wat het is. Ga parallel hieraan nieuwe onderwijsvormen creëren met ouders, kinderen, docenten die hiervoor willen gaan.

Veltenaar begon zijn keynote met het zeggen dat er vaker mensen boos uit zijn toespraak wegliepen. Ik heb niemand weg zien gaan. Het was een boeiend bekend vermakelijk verhaal. Ik weet niet of het zo snel gaat als Veltenaar ons voorspiegelde. Belangrijk is in ieder geval mee te gaan in het tempo. En dat we dat samen doen. Het is niet logisch dat je alles alleen doet in onze zelfredzame samenleving.

Mooie aftrap van @De_OWD door @RuudVeltenaar #foodforthought #OWD2016 pic.twitter.com/0GkPtOqeUd

— Judith van Hooijdonk (@jujuutje) 7 november 2016

Keynote: de digitale leeromgeving, waar hebben we het over?

hoe geven onderwijsinstellingen hun digitale leeromgeving vorm anno 2016

Soms is het goed ook eens terug te kijken, dat deed Nico Juist. Aan de hand van de SURFpublicaties over dit onderwerp schetste hij hoe de (beeldvorming over de) digitale leeromgeving in de laatste 6 jaar is veranderd. Nico gaf aan dat we de ‘extended dlwo’ nog niet goed geadresseerd hebben. In de publicatie Kikkers en heilige koeien van de UvA wordt dat benoemd. Vanuit het perspectief ICTdienstverlening is de digitale leeromgeving: Blackboard, Office365, Mediasite, Zuydnet etc. Voor het onderwijs zitten daar ook allerlei webtools als Padlet, Powtoon, Socrative e.d. bij. We willen flexibel onderwijs. Hoe flexibel zijn we? Kunnen we systemen/applicaties ook loslaten? Terechte vragen. Voor ons is het goed om kennis te nemen van de notitie Flexibele en persoonlijke leeromgeving van SURFnet die deze dag ook werd gepresenteerd.

Parallelsessies – Hoe betrek je docenten bij het inrichten van de leeromgeving

Drie praktijkverhalen (Saxion, Hogeschool Leiden, Universiteit Wageningen) ieder met een ander model (9 vlaks informatiemanagementmodel, vier-in-balans, TPACK) als kapstok.

De slides geven een goed overzicht van hetgeen gedeeld werd tijdens deze sessie. Conclusie: support is altijd cruciaal. Ook in deze sessie werd het ontzorgen van docenten benoemd, net zoals structuur en kaders (formats/templates) bieden. Hier is uiteraard wel menskracht voor nodig. Werkstudenten kunnen hierbij ook een helpende hand bieden. Van mijn naamgenoot van Saxion ontvang ik nog documentatie mbt hun opzet en begeleiding van deeltijdonderwijs. Iedereen probeert net zoals wij met werklunches, inspiratiesessie, teachers lounge, online kennisbanken docenten te enthousiasmeren.

[Saxion heeft als uitgangspunt dat volwassen het onderwijs ook geheel online moeten kunnen volgen. Dit heeft uiteraard consequenties voor het ontwikkelen van het onderwijs. Daarnaast betrekken ze in een vroeg stadium het werkveld bij onderwijswikkeling door een werkveldcheck uit te voeren. Interessant om over na te denken.]

Keynote: de digitale leeromgeving zonder gedoe

Jan-Peter Bogers heeft het boek Versimpelen – projecten realiseren zonder gedoe geschreven. Zijn onderwijsprojecten ingewikkeld? Of maken we ze 😉 het ingewikkeld? Projecten worden vaak een gedoe (aha daarom vind ik projecten ook niet leuk 🙂 ) Wat zijn de gedoefactoren? Ik noemde al meteen ‘mensen’ (je hebt 2 typen: ‘motortjes’ en ‘putjes’). Ja dat was 1 van 6, daarnaast uiteraard geld, tijd, regels, complexiteit en last-but-not-least ‘jezelf’. Jaja, ik weet dat ik ook wel wat (voor andere irritante) stokpaardjes heb. Deze video van De Mier brengt het gedoe raak in beeld.

https://www.youtube.com/watch?v=URbLFYlv3ZE

Versimpelen is een manier om focus aan te brengen in projecten om van complex naar simpel en van gedoe naar flow te komen.We moeten ons afvragen: waarom doe je wat je doet? Wat en wie heb je écht nodig? En wat heb je nog niet nodig? Een plan van aanpak zou op een post-it moeten kunnen.
Wat ik me wel ook steeds vaker afvraag: Wat zou er gebeuren als we niets of niet doen? Lossen problemen dan vanzelf op? Ik weet wel dat ik niets of niet doen ontzettend moeilijk vind.

In het begin van de dag publiceerde SURF het Trendrapport 2016, deze werd tijdens het Trending Dinner gepresenteerd. Deze heb ik gelaten voor wat het was. Ik had mijn eigen trending dinner georganisereerd. Samen met Liesbeth Mantel, onze Rotterdamse vriendin die binnenkort een Limburgs meisje wordt, heb ik de dag afgesloten met een heerlijk gezellig etentje.

Judith

Zie ook mijn andere OWD2016 blogs

• de volgende OWDdag, congresdag HO en MBO
• wat ik gemist heb tijdens deze Onderwijsdagen (je kunt niet alles volgen)