Dag Marcel,

Tijdens de pre-conferentie van De Onderwijsdagen over open leermaterialen hoorde ik over het boegbeeldproject hbo Verpleegkunde waar Zuyd aan deelneemt. Supertof! Maar welke collega’s zouden daar bij zijn betrokken? Robert Schuwer mailde me hun namen. Onlangs had ik een gesprek met hen: Philo Logister en Marijke van Hommerich – Cronenberg. Hun ervaringen heb ik zojuist via de Nieuwsflits en onderwijsontwikkeling.zuyd.nl binnen Zuyd gedeeld. Graag deel ik hun ervaringen en verhaal ook op ons blog.

Open leermateriaal (ofwel: OER – Open Education Resources)

Alle vormen van openheid in het onderwijs draag ik een warm hart toe en daar heb ik ook al vaker over geblogd. Oud-minister Bussemaker had in haar strategische agenda ‘HO2025, de waarde(n) van weten’ (2015) de ambitie geformuleerd dat alle docenten in het hoger onderwijs in 2025 hun leermaterialen delen. De huidige minster Van Engelshoven hecht ook veel belang aan open onderwijs. Tijdens de Open Education Global Conference (24 april jl.) sprak de minister trots over het ‘Flagship Project for Bachelor of Nursing‘. Deze ambitie blijft gelukkig overeind.

Boegbeeldproject hbo Verpleegkunde

Het boegbeeldproject hbo Verpleegkunde is een gesubsidieerd project waarbij 5 hogescholen met elkaar hebben samengewerkt aan een platform om leermaterialen gratis en openbaar uit te wisselen en een community om met elkaar over het vak te praten.

In opdracht van Vereniging Hogescholen heeft het Landelijk Overleg Opleidingen Verpleegkunde (LOOV) samen met 5 hogescholen open leermaterialen beschikbaar gemaakt. Het afgelopen jaar heeft Zuyd met 4 andere hbo-v opleidingen (HAN, Saxion, Hogeschool Rotterdam en Fontys) een digitale omgeving ingericht waar hbo-docenten verpleegkunde leermaterialen kunnen plaatsen en delen. Ook andere belangstellenden, zoals studenten Verpleegkunde, werkende professionals, instellingen voor bij- en nascholing en mbo-opleidingen Verpleegkunde kunnen gebruiken maken van deze materialen.

Het boegbeeldtraject is onlangs afgerond maar wordt voortgezet in het project SAMEN hbo Verpleegkunde. Het ministerie ziet het boegbeeldproject als een voorbeeld en subsidieert daarom wederom dit vervolgtraject (met 7 andere hogescholen). Tevens hebben alle 17 hogescholen, verenigd in LOOV, een intentieverklaring ondertekend om de komende twee jaar jaarlijks per hogeschool €20.000,- te investeren in docenturen om Wikiwijs te blijven vullen.

Wikiwijs

De digitale omgeving waar het leermateriaal via een open Creative Commons licentie geplaatst wordt, is Wikiwijs. Als je samenwerkt in zo’n omgeving is het wenselijk dat je afspraken maakt over metadata. Kernbegrippen waar binnen Wikiwijs gezocht kan worden, zijn ontleend van de CanMEDS (zorgcompetenties) en BN2020 (landelijk beroeps- en opleidingsprofiel verpleegkundige op bachelorniveau). Tevens is een checklist kwaliteit leermateriaal opgesteld. Deze kan gebruikt worden door docenten om te bepalen of het leermateriaal aan de kwaliteitseisen voldoet. Philo en Marijke geven aan dat de bibliotheek hier een belangrijke rol bij kan spelen.

Keurmeesters

Landelijk zijn drie kwaliteitscontroleurs (Zuyd, Fontys, HAN) die het geüploade materiaal aan de hand van de checklist bekijken en bepalen of het leermateriaal van een keurmerk kan worden voorzien (“aanbevolen door hbo verpleegkunde“). Ook kan elke deelnemer in Wikiwijs het materiaal beoordelen door het toekennen van sterren. Leermateriaal kan bestaan uit een toets, filmpje, powerpoint tot een complete lesmodule.

Delen

Philo en Marijke hebben hun collega’s tijdens een studiedag en via een mail geïnformeerd over het boegbeeldproject. Collega’s reageerden enthousiast. Dat dit nog niet heeft geleid tot veel aanbod van leermateriaal, vind ik wel te verwachten. In een artikel dat ik samen met Martijn Ouwehand heb geschreven over kansen voor inbedding open en online onderwijs in campusonderwijs hebben wij ook aandacht geschonken aan de belemmeringen en barrières. Het is mooi om te horen dat binnen het project ook aandacht is voor deze belemmeringen en dat geprobeerd is deze zoveel mogelijk weg te nemen. Philo en Marijke vertelden dat hun hbo-v collega’s al wel in de Wikiwijs omgeving zoeken naar geschikt onderwijsmateriaal voor hun nieuwe curriculum. Binnenkort zal Philo een workshop verzorgen hoe docenten zelf materiaal kunnen uploaden naar Wikiwijs. Gesteund door hun teamleiders zullen Philo en Marijke hun collega’s stimuleren zoveel mogelijk te delen. Er is genoeg mooi materiaal door Zuyd ontwikkeld. En zij gaven aan dat in ieder geval modules die ontwikkeld worden met behulp van subsidies, een plekje moeten krijgen in Wikiwijs.

Ik weet dat er een integratie beschikbaar is tussen Moodle en Wikiwijs. Maar weet momenteel niet of deze integratie ook voor Zuyd actief is. Ik ga het uitzoeken. Als je Wikiwijs vanuit Moodle kunt doorzoeken en materiaal kunt invoegen in cursussen is er in ieder geval al weer een belemmering minder!

Community

Naast Wikiwijs, de digitale omgeving voor leermaterialen, is een virtueel ontmoetingspunt ingericht voor hbo-docenten Verpleegkunde. Een community waar je met elkaar in gesprek kan gaan over leermaterialen en andere thema’s. Het doel van deze community is daardoor bij te dragen aan onderhoud en uitbreiding van de verzameling leermaterialen (duurzaamheid). Aan de enthousiaste reacties van Philo en Marijke is duidelijk dat een ondersteunende community het delen stimuleert. “Je weet elkaar te vinden”, zei Philo. Ook al heb je elkaar maar een paar keer fysiek ontmoet, een active community doet de rest. Gelukkig is het belang van een communitymanager onderkend en wordt deze ook door LOOV en de subsidie gefinancieerd. Voor deze community kun je je aanmelden via www.hbovpk.nl.

Tijdens de afronding van het boegbeeldproject en de kick-off van het SAMEN-project is er gefilmd. Een sfeerimpressie is hier te bekijken:

Philo en Marijke geven aan dat ze met veel plezier aan dit mooie project hebben meegewerkt en ook in de toekomst hun bijdrage zullen leveren. Zij zullen zich ook inzetten en andere opleidingen stimuleren aan de slag te gaan met het digitaal delen van leermateriaal.

Leer van dit voorbeeld! Ik ben trots op onze onderwijspioniers. Op mijn steun kunnen ze rekenen.

Groet,
Judith

Bronnen/Achtergrondinformatie:

• SURF
• Flyer 5 scenario’s om leermateriaal opnieuw te gebruiken
• Checklist kwaliteit leermateriaal hbo-vpk 
• Toespraak Minister van Engelshoven bij Open Education Global Conference
• Blog over Boegbeeldproject op onderwijsontwikkeling.zuyd.nl
• Blog over Boegbeeldproject door ICTO Saxion

Update

Robert Schuwer gaf me via LinkedIn nog een extra link door

• blogomgeving waarin aanpak, ervaringen en lessons learned gedeeld zijn

Dank!