Site-archief
Samen professionaliseren
Hoi Marcel,
Aan het eind van Kennis in Bedrijf werd door onze collegevoorzitter Karel van Rosmalen gerefereerd naar het advies van de Onderwijsraad dat deze week gepubliceerd is We zijn goed op weg, zei hij. Zuyd heeft de aanbevelingen, die de Onderwijsraad voor de minister heeft geformuleeerd, al op het netvlies, en dat komt tot uiting op zo’n Kennis-in-Bedrijf-dag. Deze aanbevelingen zijn:
- leid op tot onderzoekend professionals
- versterk de inbreng uit het beroepenveld
- laat het hbo meer bijdragen aan een leven lang leren
en deze sluiten aan bij de beloften van Zuyd:
- studenten ondersteunen gewilde professionals te worde
- professionals helpen succesvol en waardevol te blijven
- met bedrijven, organisaties en de beroepspraktijk samenwerken aan de invulling van hun kennisbehoefte
- praktijkgerichte kennisontwikkeling aanjagen rondom onze zwaartepunten
Mooi! We zijn dus goed bezig met het opleiden van innovatieve professionals met een onderzoekende houding. Het is ook de kernopdracht van het hbo. Ik heb even door het rapport gescrolld, bij elke aanbeveling stond nog wat deelaanbevelingen 🙂
Aanbeveling 1: leid op tot onderzoekende professionals
Versterken van het onderzoek in het hbo is nodig voor het opleiden van innovatieve professionals. De raad adviseert om in iedere opleiding via geïntegreerde leerlijnen systematisch aandacht te besteden aan het onderzoekend vermogen van studenten. Praktijkonderzoek in het hbo vraagt bovendien om het verhogen van het aandeel masteropgeleide en gepromoveerde docenten, het uitbreiden van de capaciteit van lectoraten en een goed toegankelijke kennisinfrastructuur.
- ontwikkel binnen elke opleiding een ge”integreerde leerlijn onderzoekend vermogen, dus geen apart onderzoeksvak maar inhoudelijke en methoudisch vakmanschap tegelijkertijd ontwikkelen. Conclusie van de raad is dat een leerlijn nog geen gemeengoed is in het hbo.
- vergroot het aandeel master en gepromoveerden onder docenten waarbij de middelen voor deze ontwikkeling moet worden verruimd. Meer aandacht voor intervisiegroepen voor docenten die studenten bij onderzoek begeleiden. Het begeleiden van deze studenten moet alleen gedaan worden door (docent)onderzoekers.
- koppel elke opleiding aan 1 of meer lectoraten, de Vereniging Hogescholen streeft naar 1fte lector op 720 studenten in 2015 (geen idee hoever Zuyd in dit streven staat). Zorg meer voor institutionele inbedding van onderzoek.
- geef studenten, docenten en lectoren tot kennisinfrastructuur en stimuleer deze toegang door open acces te bevorderen. De Onderwijsraad schets terecht de andere uitgangspositie van hbo-bibliotheken tov universiteitsbibliotheken. “De minister zou middelen vrij kunnen maken om pilots te starten die bijvoorbeeld kunnen bestaan uit het starten van digitale open-accesstijdschriften gericht op het hbo, en het ombouwen van bestaande papieren tijdschriften gericht op het hbo naar digitale open-accessversies”. Dat zou ze kunnen doen! Als hogescholen die regionale kenniscentra moeten worden dan moeten ze ook gefaciliteerd worden! 🙂
Ondersteun toegang tot informatiesystemen. Een goed functionerend CRIS (Current Research Information System) is een belangrijke bouwsteen om de verdere ontwikkeling van de onderzoeksfunctie goed te kunnen ondersteunen en te monitoren.
Aanbeveling 2: versterk de inbreng uit het beroepenveld
Om de verbindingen tussen onderwijs, onderzoek en beroepenveld te versterken, zijn strategische regionale netwerken onontbeerlijk. Hogescholen moeten deze samen met de beroepspraktijk vormen en onderhouden, óók met kleine bedrijven. De raad pleit er tevens voor de subsidie voor de huidige centres of expertise te verlengen en belemmeringen voor publiek-private samenwerking weg te nemen.
- realiseer regionale strategische netwerken, meerjarig en betrek hierbij ook kleine bedrijven en instellingen
- verleng de subsidie voor de centres of expertise omdat dit een samenwerking is die in de behoefte voorziet
- neem belemmeringen voor publiek-private samenwerking weg
Aanbeveling 3: laat het hbo meer bijdragen aan een leven lang leren
De drievoudige taakstelling van hogescholen betreft ook een leven lang leren. Extra inspanningen zijn echter wenselijk om hogescholen te positioneren om ook op dat vlak een actieve bijdrage te kunnen leveren.
- neem knelpunten voor een leven lang leren weg. “Instellingen hebben te weinig ruimte om verschillende onderwijsvormen naast elkaar aan te bieden (breed naast smal, aan de doelgroep aangepaste deeltijdopleidingen naast voltijdvarianten, bekostigd naast niet-bekostigd)”.
- breid manieren om te leren verder uit door te verbinden van het formele leren met het informele leren en leren op de werkplek 🙂
Mooie maar voor de hand liggende aanbevelingen. Immers de wettelijke opdracht aan (bekostigde) hogescholen om onderzoek te verrichten, heeft drie doelen:
- professionalisering van docenten en studenten in het hbo (analytische en probleemoplossende vaardigheden);
- kennisontwikkeling bij hogescholen; en
- kennisuitwisseling tussen hogescholen en regionale partijen, waaronder het midden- en kleinbedrijf en lagere overheden.
Het hele advies ademt een sfeer van verbinden en (kennis) delen uit. Samen professionaliseren! Mooi! Waar ik wel een beetje bang voor ben, is die dreigende dominante aandacht voor onderzoek in het hbo. Minister Bussemaker waarschuwt terecht dat hogescholen geen ‘universiteitje moeten gaan spelen’. Echter, je kunt je aandacht, tijd en (financiële) middelen als organisatie en als docent maar éénmalig uitgeven. Door zo te focussen op onderzoek (en zo zwaar te investeren in master docenten) lijkt het belang voor (digitale) didactiek onder te sneeuwen. Terwijl het in het hbo toch ook gaat om onderwijs geven! Het is zoeken naar de juiste balans.
groet,
Judith
Lectoren van Zuyd en Open Access
Dag Marcel,
Binnen Zuyd is er nog wat werk aan de winkel met betrekking tot Open Access.
Bibliothecaris Lilian van de Burgt is aandachtsfunctionaris voor dit terrein.
Van 22- 28 oktober is het wereldwijd Open Access week. Om ook binnen Zuyd meer aandacht voor Open Access te krijgen heeft Lilian onderstaand bericht geschreven.
26 november 2009 was een belangrijke dag voor de ontwikkeling van het Open Access proces in Nederland.
Op die dag tekende de HBO-raad namelijk de “Berlin Declaration on Open Access to Knowledge in the Sciences and Humanities”. Het idee achter Open Access is simpel.
Onderzoek dat met publieke middelen is gefinancierd, moet open toegankelijk zijn voor iedereen, en niet slechts voor mensen die de steeds duurder wordende abonnementen kunnen betalen.
De afgelopen jaren hebben universiteiten en hogescholen hard hun best gedaan om hun kennisinfrastructuur Open Access toegankelijk te maken. Zo hebben veel hogescholen aansluiting gezocht bij de landelijke HBO Kennisbank, een platform voor excellente afstudeerwerkstukken van studenten, maar ook voor artikelen, rapporten, conferentiebijdragen en andere publicaties van lectoren en medewerkers.
Op de website van Zuyd valt te lezen dat Zuyd een cruciale rol speelt bij de ondersteuning van bedrijven door de ontwikkeling van kennis en innovatie. Deze ontwikkeling, overdracht en circulatie van kennis wordt gestimuleerd door de lectoraten. De lectoraten vormen een belangrijke schakel tussen Zuyd en de ontwikkelingen in het beroepenveld. Elk lectoraat wordt geleid door een lector, een hooggekwalificeerde deskundige met ruime ervaring in onderwijs en onderzoek in een bepaald vakgebied. Binnen de lectoraten wordt onderzoek verricht dat gericht is op het ontwikkelen van praktisch toepasbare kennis voor de regio.
In hoeverre stellen lectoren hun kennis Open Access beschikbaar of zijn ze bereid om dit in de toekomst te doen? Kortom, wat is hun houding ten opzichte van Open Access? Een in het najaar van 2010 uitgevoerd onderzoek van Daan Andriessen (Hogeschool InHolland),samen met collega’s, toont aan dat een ruime meerderheid (67%) van de lectoren positief tot heel positief is over Open Access. Maar liefst 89% is bereid om in de toekomst meer via Open Access te publiceren. Dat is goed nieuws, net als de uitkomst dat 90% wil publiceren op de HBO Kennisbank. Dit in tegenstelling tot wat wel eens gezegd werd dat lectoren niet op de HBO Kennisbank wilden publiceren omdat hun publicaties hier tussen studentprodukten zouden staan.
Hoe staat het nu binnen Zuyd met het Open Access publiceren van lectorenpublicaties op de HBO Kennisbank? De afgelopen twee jaren heeft de bibliotheek goed samengewerkt met enkele lectoraten (CESRT en KenVAK) en zijn alle publicaties (voor zover mogelijk) opgenomen in de repository van de hogeschool. Sommige lectoren hebben zelf contact gezocht met de bibliotheek en ook hun publicaties worden in goed overleg in de repository geplaatst. Voordeel hiervan is dat publicaties niet alleen online openbaar gemaakt worden via de HBO Kennisbank, maar ook automatisch opgenomen worden in Lectoren.nl. Publicaties zijn hier gratis te raadplegen voor een grote doelgroep. Bovendien zijn ze beter vindbaar dan dat ze alleen in vaktijdschriften gepubliceerd worden, o.a. omdat de artikelen vindbaar zijn via zoekmachines als Google en Google Scholar.
Op de site Lectoren.nl vind je bovendien een uitgebreid profiel van de lector (klik op bekijk) en een overzicht van zijn of haar in de databank opgenomen publicaties.
Maar er is meer goed nieuws. Sinds 1 september jl. worden lectorenpublicaties van hogescholen ook getoond in NARCIS, voorheen het platform voor publicaties van universiteiten. Een mooie ontwikkeling. Toch moet er op het gebied van Open Access publiceren nog veel gebeuren. Uit de Monitor Nederlandse Openbare Repositories 2011 van SURF blijkt helaas dat het Open Access publiceren in ons land stagneert. Het aandeel Open Access komt voor weinig universiteiten boven de 20% uit. Ook het HBO presteert onder de maat. SURF stelt als doel dat dit percentage eind 2015 70% moet zijn.
Wat kunnen lectoren bijdragen om dit percentage te halen? In het eerder genoemde onderzoek ‘Lectoren en hun publicaties’ van Daan Andriessen wordt een aantal concrete aanbevelingen gedaan aan lectoren en onderzoekers.
Ook biedt het rapport evt. oplossingen voor knelpunten rond Open Access:
- Geef onderzoekers informatie…
- …en ondersteuning & gemak
- Probeer te verleiden
- Leer onderzoekers de alternatieven kennen
- Creëer alternatieven en koop oude publicaties af
- Stimuleer publiceren op HBO Kennisbank en lectoren.nl
- Onderhandel als hbo met uitgevers maar zie ze ook als partner
- Publiceer auteursversies
- Gebruik allerlei vormen van kwaliteitsborging
- Leer van universiteiten
En geeft het rapport suggesties hoe Open Access kan worden bevorderd en adviseert lectoren en onderzoekers:
- stel de auteursversies van je artikelen beschikbaar. Stuur ze naar de bibliotheek van je hogeschool (Zuyd Bibliotheek) met het verzoek ze op te slaan in de repository van de hogeschool
- informeer je over de mogelijkheden van Open Access publiceren
- teken niet klakkeloos overeenkomsten met uitgevers, maar onderhandel.
Tip: Maak evt. gebruik van de “Licentie tot Publiceren” van SURF. Deze licentie tracht een balans te creëren tussen de rechten van de auteur enerzijds en de belangen van de uitgever anderzijds.
Zo kan de bibliotheek een rol spelen in de ondersteuning van het logistieke proces:
Hun rol verandert langzaam aan en ze worden verantwoordelijk voor het verzamelen en naar buiten brengen van informatie in plaats van het naar binnen halen (Andriessen)
Dank je wel Lilian voor je bijdrage!
Ik heb nog even door het rapport van Andriessen gescrold en las bij de aanbevelingen voor de bibliotheek:
- Richt een Auteursrecht Informatiepunt in voor onderzoekers.
Het wordt toch wel tijd dat ons Auteursrechtenloket een formele status krijg! De lectoren willen (zo staat in het rapport te lezen) een aanspreekpunt dat op hoogte is van mogelijkheden om te publiceren, dat persoonlijk advies biedt in de ondersteuning, en dat informatie en scholing over Open Access kan bieden. Zuyd Bibliotheek, specifiek het Auteursrechtenloket wil dat heel graag bieden!
- Zorg ervoor dat alle publicaties van lectoraten worden opgenomen in de bibliotheekcatalogus en/of in de repository. Enerzijds dienen lectoren hiertoe verleid te worden (bied diensten aan), anderzijds dienen er beleidsmatige beslissingen in gang gezet te worden (standaardisatie) en werkprocessen ingericht. Of zit lectoren gewoon voortdurend op de hielen om hun auteursversies naar je op te sturen
Ik denk dat Lilian met de beperkte tijd die zij hiervoor beschikbaar heeft al veel werk heeft verricht.
- Bied een overzicht aan van beschikbare Open Access Journals
Via de e-bronnen databank van Zuyd Bibliotheek is wel het een en ander te vinden maar dat rijtje kan waarschijnlijk wel wat uitgebreid worden.
Lilan vertelt tot slot dat de bereidheid tot Open Access publiceren er wel is bij lectoren, het bewustzijn ook. Alleen dat het bewustzijn van het management van hogescholen hierbij achter blijft. Ook bij Zuyd valt nog een verbeterslag te maken. Het is belangrijk dat het management Open Access publiceren stimuleert en vastlegt in een publicatiebeleid. Zonder een dergelijk beleid blijft OA publiceren te vrijblijvend.
Judith
12 november 2012:
Nog een mooie aanvulling op dit bericht. Een heldere uitleg in een mooie 8 minuten durende Engelstalige video over Open Access.
@via Philip Willems
Vinden & gevonden worden
Hoorde donderdag dat in april de ‘maand van het vinden’ zou zijn. ??? Had er nog nergens over gehoord, niets over gelezen. In geen vakblad, geen tweet, nada niets. Vreemd. Dus maar eens even gezocht én gevonden 🙂 Het klopt.
April is de ‘Maand van het Vinden‘. Het een initiatief van Infovaardig, Instituut voor Media en Informatievaardigheden. Zelfs van het bestaan van dit instituut was ik niet op de hoogte. Het instituut is dan wel meer op leerlingen en leerkrachten dan studenten en docenten gericht, maar ook voor ons hbo-bibliotheek interessante info te vinden. Ik heb deze week weer een bijeenkomst van de ouderraad van de middelbare school van mijn kinderen, het is daar bedroevend slecht gesteld met bibliotheekvoorziening. Ik zal het toch maar weer eens het onderwerp ‘Mediawijsheid‘ agenderen. Terwijl ik dit bericht aan het maken ben komt er een tweet binnen dat in de laatste week van november de ‘Week van de Mediawijsheid’ is, hierin staan voornamelijk de Openbare Bibliotheken centraal.Van alle kanten wordt aandacht geschonken aan informatievaardigheden en mediawijsheid, een goede ontwikkeling.
Daarom is het goed dat de Zuydbibliotheek stevig inzet op informatievaardigheden en HBO-Kennisbank. Maar het gaat niet alleen om het vinden, maar ook om gevonden te worden, zie dit ‘Get Famous’ filmpje ter promotie van de HBO-Kennisbank!
Als Zuydbibliotheek hebben we in 2009 tijdens het Open Accessjaar ook de HBO-Kennisbank gepromoot. Sylvia en Lilian zijn nu hard aan het werk met de 3 grassrootsprojecten. Misschien is de ‘maand van het vinden’ weer zo’n moment om extra aandacht te schenken aan de HBO-Kennisbank.
O ja, en ik zeur al een tijdje over de lay-out van ons duoblog 😦 Blogger heeft nu The Blogger Template Designer waarmee er meer mogelijkheden zijn om ons weblog aan te passen. Wanneer? Wanneer? Wanneer!! 😛
Tot morgenochtend, 8 uur :S
Vroeg hoor, maar dan zal ik zeker toch wel een parkeerplek hebben 😉
Judith
2 BE JAMMED 
