Ha Marcel,

Afgelopen vrijdag heb ik tussen de verhuisactiviteiten door een bezoek gebracht aan het Innovatiehuis. De zon op het dakterras maakte deze sfeervolle ontmoetingsruimte voor de MBO sector nog aangenamer. Na een heerlijke lunch presenteerden de auteurs hun recentelijk gepubliceerde boeken. Uiteraard zijn beide boeken reeds in mijn bezit.

door Patrick Koning

#Mediawijsheid in de klas: samen aan de slag

Patrick heeft een heel praktisch boek geschreven met veel opdrachten om je als docent in mediawijsheid te bekwamen. Het is prachtig vormgegeven en persoonlijk vanuit zijn eigen (mbo)praktijk geschreven. Ik heb het boek nog niet echt goed bestudeerd, maar dat ga ik zeker nog doen. Ik denk dat ik het erg goed kan gebruiken bij de steeds groter wordende vraag naar ict-docentprofessionalisering binnen Zuyd.

“Mediawijsheid is alles wat je nodig hebt om vandaag, morgen en overmorgen te (over)leven in een media vol media”.

In mijn masteronderzoek rondom ict-docentprofessionalisering hanteerde ik de term ‘digitale competenties’. Hiermee bedoel ik naast instrumentele vaardigheden (het kunnen omgaan met ict en ict-toepassingen), informatievaardigheden (het kunnen zoeken, selecteren, gebruiken en verwerken van informatie) en mediawijsheid (bewust, kritisch en actief om kunnen gaan met media) bedoeld. Patrick gebruikt de term mediawijsheid, dat hij als synoniem ziet van ict-geletterheid (de ‘digitale competenties’).

In zijn presentatie ging Patrick in op de twee docentenrollen: docenten Mediawijsheid en mediawijze docenten. Vermoedelijk zal de rol van docent Mediawijsheid binnen het hbo niet zo ingevuld worden, informatievaardigheden wordt nu immers al binnen onderzoekvaardigheden en als bibliotheekinstructie aangeboden. Aandacht voor mediawijze (digitaal competente) hbo-docenten is er zeker wel.
Het boek gaat uit van het Mediawijsheid-competentiemodel dat Patrick op basis van het model van Family Online Safety Institute en het werk van Margreet van de Berg heeft ontwikkeld. De 3 C’s (Content, Contact en Conduct) zijn de centrale elementen van het model. Een mooi uitgangspunt dat we misschien ook voor de vernieuwing van onze dingen@zuyd website kunnen gebruiken.

Tijdens de presentatie werd nog verwezen naar het artikel van Justine Pardoen: Het web houdt jongeren gevangen in hun eigen kringetje. Zij schrijft dat er een onverwacht neveneffect optreedt nu er steeds meer jongeren mediawijs zijn: zij wantrouwen alle media. Zij beperken hun activiteiten in sociale netwerken tot het opsteken van een duimpje of het aanklikken van een sterretje of hartje. De interactie vindt vooral plaats in hun eigen kringetje via Whatsapp of Facebookmessenger. Justine Pardoen heeft het over een uitdaging waar we voor staan: burgerschap 2.0, échte participatie in online sociale netwerken. Ik zie deze beweging trouwens niet alleen bij jongeren. Ook in mijn masteronderzoek heb ik geconstateerd dat de docenten uit mijn onderzoek nog geen mogelijkheden en kansen om met sociale media open kennis te delen en het online samenwerken te ondersteunen. (Ik vraag me trouwens af deze observatie van Justine Pardoen (alleen) door mediawijsheid komt. Is het niet gewoon zo dat jongeren niet willen dat ouders zich met hun interactie bemoeien? Immers ook ouders zijn actief op Facebook. Door de gesprekken niet open te voeren maar in die superhandige en snelle whatsappgroepen hebben zij weer hun privacy.)

Patrick begon zijn presentatie trouwens met een heel aardig introfilmpje, gemaakt met Adobe Voice (alleen beschikbaar voor iPad).

Zie hier zijn slides.

door Marcel de Leeuwe en Wilfred Rubens

Social learning en leren met sociale media

Dit boek van Wilfred en Marcel heb ik de afgelopen maanden al een paar keer gelezen 🙂 Als afronding van mijn studie heb ik een vakpublicatie geschreven over social learning en de mogelijkheden voor de MLI. Daarbij was dit boek zeer bruikbaar! Als je de blogs van Marcel en Wilfred een beetje volgt is de inhoud herkenbaar. Ik was blij met deze publicatie waarin de schrijvers de informatie rondom social learning overzichtelijk presenteren. Het een zeer toegankelijk boek. Het is geen praktisch boek met een overzicht van tools zoals het boek van Patrick maar “het nodigt uit om na te denken over leren, onderwijzen en kennis delen” zoals op de achterflap staat te lezen.

Wilfred en Marcel presenteerden samen (zie hier de slides). Marcel begon met de veranderende samenleving door de komst van smartphone en sociale media. Wilfred ging vervolgens in op de Social Learning Theory van Bandura die vreemd genoeg niet vaak in relatie wordt gebracht met social learning. Volgens deze sociaal-cognitivistische leertheorie (die ook wel tot het behaviorisme wordt gerekend) vindt leren plaats in een sociale context waarbij observeren, modelleren en self efficacy (;) zelfinschatting) uitgangspunt zijn. Elementen die goed passen bij de mediawijze docent. Wilfred toonde de driehoek waarin leren volgens Bandura gebeurt: persoon, omgeving en gedrag. Karin Winters (die gezellig naast mij zat) merkte terecht op dat deze veel overeenkomsten vertoont met de driehoek van Illeris. Volgens dit model bepalen de drie dimensies: inhoud , drijfveren en interactie het leerproces. Leren is fundamenteel sociaal en vindt plaats in een sociale omgeving en bestaat uit samenwerking, relaties, participatie en communicatie.

Social learning definiëren de auteurs als

“samenwerkend leren met behulp van sociale media, waarbij de lerende veel controle heeft over wat, hoe, waar en waarmee er geleerd wordt”.

Vervolgens ging Marcel via The Conversation Prism in op het toepassen van social learning binnen bestaande leeromgeving zoals Moodle. Ook vroeg hij aandacht voor zaken als eigenaarschap en privacy van data. Iets waarvan hij zich afvroeg of schoolorganisaties het belang hiervan zich voldoende realiseerden. Scholen gebruiken vele sociale media tools waarvan data in Amerika bewaard worden (hoe actueel dit is, zie het vonnis van gisteren van het Europees Hof van Jusititie inzake opslaan van gegevens EU-burgers in de VS. Zie ook berichtgeving van Kennisnet hierover). En hoe zit het met eigenaarschap van data van leerlingen? Mogen ouders wel zomaar online inzage hebben in leerresultaten? Interessante vragen en uitdagingen.

Zoals ik in mijn vakpublicatie heb geformuleerd: Het gaat bij social learning niet om de sociale media tools maar over ontwikkelingen als samenwerken, kennis delen, openheid en verbinding. Onderwijsprofessionals zouden social learning ‘voor moeten leven’. Het is immers de verantwoordelijkheid van het onderwijs leerlingen en studenten voor te bereiden op de samenleving en uiteindelijk op het arbeidsproces. En of je dit nu burgerschap 2.0 of 3.0 of zelfs 4.0 noemt, is hierbij niet zo belangrijk. Onderwijs gaat (of zou misschien nog meer) ook over persoonsvorming, zoals Biesta bepleit?

Mooie themamiddag #innovatiehuis uiteraard m’n boeken laten signeren dr auteurs @wrubens @marceldeleeuwe @PJKoning 🙂 pic.twitter.com/lvlFnqnhG9

— Judith van Hooijdonk (@jujuutje) 2 oktober 2015

De presentaties waren boeiend, de dialoog die ontstond onder de bezielende leiding van Addy de Zeeuw interessant. Daarnaast is het altijd superleuk om tweeps (al dan niet voor de 1e keer) life te ontmoeten. Of kennis te maken met nieuwe tweeps.
Na afloop nog gezellig nagepraat en weer terug naar Utrecht om verder te gaan met uitpakken en schoonmaken.

Groet,
Judith