De beste leraren vertellen je wel waar je moet kijken, maar niet wat je moet zien.
Alexandra K. Trenfor

Hallo Marcel,

Begin december, tijdens de gezamenlijke kenniskring van de 4 onderwijslectoraten van Zuyd was het thema: “wat kunnen wij als kenniskringen doen om de samenwerking met faculteiten en opleidingen binnen Zuyd te bevorderen?”

Toen ik de uitnodiging kreeg voor deze bijeenkomst had ik net het blog Over de tegenstrijdigheden in onderwijsonderzoek, en mogelijke alternatieven van Hartger Wassink gelezen. Ik vond het een goed evenwichtig blog. Onderwijs is complex, schrijft Hartger, alles draait om relaties (“ieder gevolg is weer een oorzaak van iets anders”). Het is daarom moeilijk om algemene uitspraken te doen nav onderwijsonderzoek. Daarnaast zit er ook een sterke normatieve kant aan onderwijs. Het draait om mensen. Iedere keuze die we maken als docent, als student of als onderzoeker is ook een morele keuze. Als onderzoekers moeten we ons bewust zijn van deze dimensies. Hij bepleit dat we uit moeten gaan van de handelingspraktijk van onderwijs. (Is het onderzoek dat wij uitvoeren in de onderwijslectoraten betekenisvol genoeg voor Zuyd?). Mijn conclusie was ook dat we meer het gesprek aan moeten gaan wat een ieder ‘goed onderwijs’ vindt.

Maar wel met respect voor elkaar alsjeblieft. Ik zie nu zoveel moddergooien tussen onderwijsonderzoekers dat ik er plaatsvervangende schaamte van krijg.

Zo reageerde Monique Marreveld in Didactief Online Onderwijsonderzoek is niet voor luiwammesen erg gepikeerd op Hartger Wasskink’s blog. Hartger vraagt zich open af wat we met het onderwijsonderzoek in de klas kunnen. En hij probeert daarvoor alternatieven aan te dragen. Zoals docenten en studenten mede-onderzoekers te maken (Goed bezig Marcel 🙂 ). Ik vind het goed idee om daar eens naar te kijken. En niet te blijven hangen in ‘kennis is macht’-discussie zoals die onlangs door Eric Meesters, Sarah Bergsen en Paul Kirschner is aangewakkerd door hun blog De holle retoriek van 21st-century skills. Die ik op verschillende blogplatforms tegenkwam. En me mateloos aan ergerde.

De voortdurende nadruk in onderwijsland op generieke vaardigheden brengt de positie van vakkennis in gevaar en heeft een negatieve invloed op de onderwijskwaliteit, betogen Erik Meester, Sarah Bergsen en Paul A. Kirschner. ‘We moeten de beschikking over kennis, bijvoorbeeld via internet, niet verwarren met het bezit van kennis.’

Kennis is belangrijk, daar hebben ze een punt. En volgens mij sluit kennis belangrijk vinden het belang van 21st century skills niet uit. Onderwijs bestaat toch uit meer dan kennisoverdracht? Volgens mij is onderwijs (én onderzoek) meer. Het betekent ook aandacht besteden aan normen en waarden die van belang zijn om te functioneren in de samenleving. Dit zijn volgens mij vaardigheden die we nu scharen onder 21st century skills. En dat die behalve de ict-gerelateerde niet echt ‘des 21e eeuws’ zijn, is een oude discussie.

Het is meer het taalgebruik en dedain waarmee de schrijvers hun mening naar voren brengen. Alsof onderwijsonderzoekers alleen de waarheid in pacht hebben. En de docenten die voor een groep staan niet weten wat wel en wat niet werkt in hun groep. Die het belang van 21st century skills inzien of onderzoekend/ontdekkend leren stimuleren. Omdat het wetenschappelijk niet aangetoond is dat generieke vaardigheden bestaan of dat alleen directe instructie een effectieve methode is? Mijn onderwijsonderzoekervaring is maar beperkt. Ik weet dat onderzoek wetenschappelijk wordt genoemd als het volgens een bepaalde methode is uitgevoerd en controleerbaar is. Dat betekent nog niet dat het juist is …. Onderwijsonderzoek valt niet te generaliseren, toch? We zitten niet in een laboratorium setting. We hebben te maken met mensen.

De gezamenlijke kenniskringen (zie begin van mijn blog) vroegen zich af hoe ze beter kunnen doen om gezien en gevraagd te worden. Mijn belangrijkste conclusie na die dag (en ook na alles wat ik hierboven gelezen heb) is: Verbind al die eilandjes eens. Tussen de onderwijslectoraten onderling, tussen onderzoek en onderwijs (docenten én studenten). Door (ook online!!) zichtbaar te zijn in de organisatie. Door te investeren in relaties. Blijven delen, op verschillende manieren, in verschillende vormen met verschillende mensen; de kracht zit in de herhaling. En neem als onderzoeker verschillende rollen in zodat je meer begrip krijgt voor de ander.

Judith

Alles wat we horen is een mening, geen feit. Alles wat we zien is een perspectief, geen waarheid
Marcus Aurelius (121-180)